კორონავირუსმა ოდნავ შეამცირა თავდასხმა საქართველოს მოსახლეობაზე, თუმცა საბოლოოდ უკან დახევას არ აპირებს. ყოველდღიურად ინფიცირების ასობით და გარდაცვალების ათობით შემთხვევა ფიქსირდება. კორონავირუსული ინფექციის გავრცელების თვალსაზრისით საქართველო დიდი ხანია უსწრებს თავის მეზობლებს – სომხეთს და აზერბაიჯანს, ხოლო 100 ათას მოსახლეზე ინფიცირების რაოდენობის მხრივ რეგიონში პირველი და მსოფლიოში მეთორმეტეა. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის 28 თებერვლის მონაცემებით, ბოლო მაჩვენებელი საქართველოში 72,6 იყო, სომხეთში – 58, აზერბაიჯანში – 23,2, თურქეთში – 32,3, ხოლო რუსეთში – 29.
მიუხედავად ასეთი არახელსაყრელი მდგომარეობისა, საქართველოში კორონავირუსის პრევენციის მთავარ ზომად ნიღბების ტარება და სოციალური დისტანციის დაცვა რჩება. რაც შეეხება ვაქცინაციას, მისი დაწყების თარიღი ჯერ ცნობილი არ არის, რადგან უცნობია, როდის მიიღებს ქვეყანა ვაქცინის პირველ პარტიას.
თავდაპირველად, ჯანდაცვის წარმომადგენლები ირწმუნებოდნენ, რომ ჯანმოსთან და COVAX პლატფორმასთან ყველა შეთანხმება გაფორმებულია, ფული გადარიცხულია და რომ საქართველო ამერიკული კომპანია Pfizer ვაქცინას ერთ-ერთი პირველი მიიღებდა. დასახელდა კონკრეტული ციფრი 30 ათასი – პირველი ეტაპისთვის, რომელიც საკმარისი იქნებოდა რისკ-ჯგუფის – ექიმების, ხანდაზმულების და ქრონიკული დაავადებების მქონე ადამიანების ასაცრელად.
როგორც დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის დირექტორმა ამირან გამყრელიძემ განაცხადა, საქართველოში სიტუაციის სტაბილიზაციისთვის საჭიროა მოსახლეობის 60% -ის აცრა. ამისთვის საჭიროა დაახლოებით 3,9 მილიონი დოზა, საიდანაც პირველ ეტაპზე 1,4 მილიონი დოზაა დაგეგმილი. თავდაპირველად, ვაქცინის პირველი ჯგუფის მიღების თარიღად თებერვალი დასახელდა, ხოლო ვაქცინაცია თებერვლის ბოლოს, ან მარტის დასაწყისში უნდა დაწყებულიყო.
თუმცა, საქართველოში ბოლო დროინდელი შიდა პოლიტიკური ცვლილებების – პრემიერ-მინისტრ გიორგი გახარიას გადადგომის და ახალი პრემიერის, ირაკლი ღარიბაშვილის და მისი განახლებული მთავრობის დანიშვნის; ასევე „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ ლიდერის ნიკანორ მელიას დაკავების და საპროტესტო აქციების გამო, ვაქცინაციის თემამ მეორე პლანზე გადაინაცვლა. თუმცა, კორონავირუსთან ბრძოლის საკითხებში უწყებათაშორისი საკოორდინაციო კომისიის განახლებულ სხდომაზე ახალმა პრემიერმა, ირაკლი ღარიბაშვილმა ვაქცინის საკითხი კვლავ წინ წამოსწია. ეპიდემიოლოგების და ჯანდაცვის მოხელეების განმარტებით, COVAX პლატფორმიდან Pfizer-ის ვაქცინის მიწოდებას გარკვეული პრობლემა შეექმნა და ეს შეფერხება საქართველოს გარდა “მსოფლიოს ძალიან ბევრ ქვეყანას” შეეხო.
მოსახლეობის შეკითხვაზე, თუ რატომ დაიწყო საქართველოს მეზობელ ქვეყნებში მოსახლეობის აქტიური ვაქცინაცია, სახელმწიფო მოხელეები და იმუნოლოგები თავს იმით იმართლებენ, რომ იგივე აზერბაიჯანში და თურქეთში ჩინური ვაქცინა Sinovac შეიტანეს, სომხეთში Pfizer-ს ნაცვლად – რუსული Sputnik V, ხოლო საქართველოში ჩინური და მით უფრო რუსული ვაქცინების “გაგონება არ სურთ”.
“ყველა იმას ამბობს, რომ მეზობელ ქვეყნებში ვაქცინაცია დაწყებულია, საქართველოში კი გვიანდება – ეს ტყუილია. დღეისათვის ვაქცინაციის პროცესი დაწყებულია მხოლოდ თურქეთში და აზერბაიჯანში და იმ ვაქცინას იყენებენ, რომელიც საქართველომ „დაიწუნა“. ეს არის ჩინური ვაქცინა. ჯერ კიდევ ორი-სამი კვირის წინ, ჩვენთან ჩინური ვაქცინის გაგონება არავის სურდა, ამიტომაც მთავრობამ მისი შეძენისგან თავი შეიკავა. არ შეიძლება საკითხისადმი ორმაგი სტანდარტით მიდგომა, ერთი მხრივ, ჩინურ ვაქცინაზე კატეგორიულ უარს ამბობდე, მეორე მხრივ, გამარჯვებული სახით ამბობდე, რომ აზერბაიჯანში, თურმე, ვაქცინაცია დაიწყო”, – განაცხადა ინფექციური პათოლოგიების, შიდსის და კლინიკური იმუნოლოგიის ცენტრის დირექტორმა, თენგიზ ცერცვაძემ.
როგორც სპეციალისტმა საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში განაცხადა, სომხეთმა ოფიციალურად დაარეგისტრირა რუსული ვაქცინა Sputnik V, რომლის გაგონება საქართველოში არავის სურს. ცერცვაძის თქმით, საქართველოს მეზობლებიდან ამერიკული და ევროპული ვაქცინები ჯერ არავის გამოუყენებია.
თუ ვაქცინის მოლოდინის საწყის ეტაპზე ჯანდაცვის სექტორის წარმომადგენლები ირწმუნებოდნენ, რომ ვაქცინის მოწოდების საკითხი პრაქტიკულად მოგვარებულია, ეს თავდაჯერებულობა თანდათან გაქრა და, რამდენიმე დღის წინ ამირან გამყრელიძემ მწუხარებით განაცხადა, რომ პარტნიორებმა COVAX პლატფორმიდან Pfizer -ის ვაქცინასთან დაკავშირებული საქართველოს მოლოდინი არ გაამართლეს.
”საერთაშორისო ორგანიზაციების მხრიდან იყო ძლიერი დასტური იმისა, რომ თებერვლის ბოლო კვირაში საქართველო Pfizer-ის ვაქცინას მიიღებდა, მაგრამ, სამწუხაროდ, ძალიან დიდი დეფიციტი შეიქმნა, რადგან Pfizer-მა და Moderna-მ ევროკავშირის შეკვეთა სრულად არ შეასრულეს და დღეს ევროკავშირის ვაქცინაციის მაჩვენებელი აშშ-სა და დიდი ბრიტანეთის მაჩვენებელს სერიოზულად ჩამორჩება. Pfizer- ს ევროკავშირის წინაშე არსებული ვალდებულებების შესრულება სურს, ამიტომ წარმოიშვა ვაქცინის მიწოდების პრობლემა იმ 18 ქვეყანაში, რომლებსაც COVAX პლატფორმიდან უნდა მიეღოთ. Pfizer-თან დაკავშირებით ზუსტი თარიღი ჯერ არ ვიცით“, – განაცხადა გამყრელიძემ.
დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის დირექტორის თქმით, საქართველო ანგლო-შვედური კომპანია Astra Zeneca-ს ვაქცინას ელოდება და პირველ ეტაპზე, რამდენიმე ასობით ათასი დოზის მიღების იმედი აქვს.
“კონტრაქტები გაფორმებულია. ვნახოთ, ისინიც თუ გვიღალატებენ”, – დასძინა გამყრელიძემ და მისი სიტყვები მედია-საშუალებებმა აიტაცეს.
იმავდროულად, დაავადებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრში გავრცელდა განცხადება, რომ ჟურნალისტებმა ცენტრის დირექტორის მიერ ნათქვამი არასწორი ინტერპრეტაციით გაავრცელეს.
”საქართველო მსოფლიოს იმ თვრამეტ ქვეყანას და ევროპის ოთხ ქვეყანას შორისაა, რომლებმაც ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის გადაწყვეტილებით, COVAX– ის საშუალებით Pfizer ვაქცინის პირველი დოზები უნდა მიიღონ. სამწუხაროდ, ვაქცინების წარმოებასა და მომარაგებაში არსებული გლობალური დეფიციტის გამო, საქართველოში ვაქცინების მიწოდების თარიღები ჯერ თებერვლის ბოლოსთვის, შემდეგ მარტამდე გადაიდოს“, – ნათქვამია ცენტრის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.
მათ დაადასტურეს ინფორმაცია Astra Zeneca-სგან ვაქცინის მიწოდების თაობაზე და განაცხადეს, რომ მარტში, საქართველო ინდოეთში და სამხრეთ კორეაში წარმოებული ვაქცინის ასობით ათას დოზას მიიღებს. ამ ინფორმაციამ მოსახლეობის, რომელიც ამერიკული, ან ევროპული წარმოების ვაქცინას ელოდა, მნიშვნელოვანი ნაწილის აღშფოთება გამოიწვია და სოცქსელში კრიტიკული და საპროტესტო კომენტარები გაჩნდა.
იმუნოლოგმა, ბიძინა კულუმბეგოვმა, რომლიც მოსახლეობის მასობრივი ვაქცინაციის იდეას, ბოლო თვეების განმავლობაში აქტიურად უჭერს მხარს, ტელეკომპანია „რუსთავი 2″-ის ეთერში განაცხადა, რომ მნიშვნელობა არ აქვს ვაქცინის წარმოების ადგილს, მთავარია – ბრენდი. Astra Zeneca-ს ვაქცინა ჯანმომ დაადასტურა, შესაბამისად საიმედო და უსაფრთხოა.
“როდესაც ამა თუ იმ პროდუქციის ხარისხზე ვსაუბრობთ, ავიღოთ მაგალითად, Apple – ყველამ იცის, რომ ამ პროდუქციის ნაწილი ჩინეთში იწარმოება, მაგრამ ამის გამო, არავინ ამბობს, რომ Apple ჩინური კომპანიაა. ეს ამერიკული ბრენდია. ნებისმიერი ვაქცინა და არა მარტო ვაქცინა, პრეპარატი, რომელსაც იგივე Roche, ან Astra Zeneca ქმნის, ხშირად დიდი მოცულობის, ან იაფი მუშა ხელის გამო სწორედ აზიურ ქვეყნებში აწარმოებენ. სტანდარტებს ადგენს ჯანმო და სხვა მარეგულირებელი სისტემა. ამიტომ მნიშვნელობა არ აქვს, სად იწარმოება ვაქცინა, მთავარია ის სტანდარტებს აკმაყოფილებდეს“, – განაცხადა იმუნოლოგმა.
სამწუხაროდ, მასთან, ან სხვა იმუნოლოგთან საუბარი ვერ მოვახერხეთ. სპეციალისტების უმეტესობა უარს აცხადებს ინტერვიუზე და მიზეზად დროის უქონლობას აცხადებს, ზოგიერთი სატელეფონო ზარებს საერთოდ არ პასუხობს.
თავად ბიძინა კულუმბეგოვი ვაქცინაციის პროცესის გადადებასთან დაკავშირებით, სოც.ქსელში საკმაოდ კრიტიკულ მოსაზრებებს წერს.
“საქართველო არის ქვეყანა, რომელიც გლობალური ვაქცინაციის აპარტეიდის ნაწილი გახდა”, – დაწერა იმუნოლოგმა, რამდენიმე დღის წინ.
“26/02/21 – COVAX-ის ფარგლებში, Astra Zeneca-ს 504 ათასი დოზა აფრიკის სახელმწიფო კოტ-დივუარმა მიიღო. 26/02/21 – სამხრეთ კორეამ Pfizer-ის ვაქცინის 117 ათასი დოზა მიიღო”, – შეატყობინა კულუმბეგოვმა სოც.ქსელის მომხმარებლებს.
მომდევნო დღეს დაწერა, რომ მოლდოვამ მეგობარი რუმინეთისგან ვაქცინის განსაზღვრული რაოდენობის დოზა მიიღო და დასვა კითხვა: “ჩვენ მეგობრები არ გვყავს?”
უახლესი ინფორმაცია, რომელიც საქართველოს მთავრობამ ვაქცინაციასთან დაკავშირებით გაავრცელა, თითქოსდა დამაიმედებელია. ახალი პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი ჯანმოს გენ.დირექტორ ტედროს ადანომ გებრეისუსს ესაუბრა და ქვეყნის ვაქცინით უზრუნველყოფის საკითხში მისგან მხარდაჭერა მიიღო.
“ვისაუბრეთ პანდემიის კუთხით გლობალურად არსებულ ვითარებაზე, ვაქცინაციის პროცესში მსოფლიოში წარმოქმნილ სირთულეებსა და შეფერხებებზე, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მხარდაჭერის მნიშვნელობაზე საქართველოში ვაქცინაციის დროულად დაწყების მიმართულებით და ვაქცინის სამართლიანი განაწილების მნიშვნელობაზე, რათა ამ კუთხით ყველა სახელმწიფომ თანაბარი შესაძლებლობებით ისარგებლოს“, – დაწერა ირაკლი ღაირბაშვილმა თავის Facebook-გვერდზე.
მისივე თქმით, მთავრობა COVAX-პლატფორმის გარდა, აქტიურ მოლაპარაკებებს აწარმოებს საერთაშორისო პარტნიორებსა და ვაქცინის მწარმოებლებთან, რათა ვაქცინის პირველი დოზები ქვეყანამ რაც შეიძლება მალე მიიღოს.
ჯანდაცვის მინისტრი, ქართველი ეპიდემიოლოგები და ინფექციონისტები მოსახლეობას არწმუნებენ, რომ საქართველომ COVAX- ის ყველა მოთხოვნა პატიოსნად შეასრულა და მზად არის ვაქცინის მისაღებად. მაგრამ პროცესი ადგილიდან არ დაძრულა.
ქართველი პოლიტოლოგის არჩილ სიხარულიძის თქმით, საქართველოში მოსახლეობის ვაქცინაციასთან დაკავშირებით შერეული გეოპოლიტიკაა და პოლიტიკური ელიტა ცდილობს მოსახლეობა დაარწმუნოს, რომ მხოლოდ დასავლური ვაქცინებით უნდა აიცრან და არავითარ შემთხვევაში რუსული წარმოების პრეპარატით. ამგვარი კამპანიის შედეგად, მოსახლეობის ჯანმრთელობას სერიოზული საფრთხე ემუქრება.
“პრობლემის ორი მხარე არსებობს. ერთი – მთავრობას აკრიტიკებს იმის გამო, რომ თითქოს ვაქცინის მისაღებად COVAX პლატფორმის ანკეტა დროულად არ შეავსო, მაგრამ ეს მოსაზრება მცდარია. თავად COVAX პლატფორმა წითელი ჯვრის მსგავსად, შედარებით ღარიბი ქვეყნების, რომელსაც საკუთარი ხარჯებით არ შეუძლიათ ვაქცინის შეძენა, დასახმარებლად შეიქმნა. საქართველომ დოკუმენტები დროულად შეავსო, მაგრამ საქართველოზე უფრო ღარიბი ქვეყნებიც არიან და ვაქცინა პირველ რიგში მათ მიიღეს, საქართველო კი მეორე ტალღაზე აღმოჩნდა”, – განმარტა არჩილ სიხარულიძემ.
ანალიტიკოსის აზრით, მეორე შეცდომა იმაში მდგომარეობს, რომ საქართველოს ხელისუფლებამ პოლიტიკური ელიტის ზეწოლის გამო, რუსული ვაქცინის შეძენაზე კატეგორიული უარი განაცხადა.
“სამწუხაროდ, როდესაც ვაქცინაციის საკითხი წამოიჭრა, პოლიტიკურმა ელიტებმა ამ საკითხის გეოპოლიტიკასთან გაერთიანება დაიწყეს და განაცხადეს, რომ საქართველო დასავლურ კურსს მიჰყვება, ამიტომ მხოლოდ დასავლეთის წარმოების ვაქცინა უნდა შეიძინოს. მათ Sputnik V- ს ტალახი ესროლეს, მისი ეფექტიანობა ეჭვქვეშ დააყენეს და ზოგიერთ გაუნათლებელ დასავლელ კოლეგას შეუერთდნენ, რომლებიც ამტკიცებდნენ, რომ რუსეთი რამე ნორმალურს ვერ შექმნიდა. როდესაც ძალიან ავტორიტეტულ ჟურნალ Lancet- ში რუსული ვაქცინის ეფექტურობის შესახებ სტატია გამოქვეყნდა, ევროპის ზოგიერთმა ქვეყანამ ამ ვაქცინის შეძენის სურვილი გამოთქვა. საქართველო კი უცნაურ მდგომარეობაში აღმოჩნდა. ერთის მხრივ, პოლიტიკური ელიტის ზოგიერთი წარმომადგენელი წუხს, რომ ვაქცინა არ გვაქვს, მეზობელ ქვეყნებში კი ვაქცინაციის პროცესი აქტიურად მიმდინარეობს. ამავე დროს, ავიწყდებათ, რომ იმავე სომხეთში Sputnik V–ს იყენებენ. პოლიტიკური ელიტის კიდევ ერთი ნაწილი, რომელსაც მიაჩნია, რომ რუსეთი კარგს ვერაფერს აწარმოებს, განგაშს ტეხს, თითქოს საქართველოს ხელისუფლებას რუსული Sputnik V ვაქცინის შეძენა ფარულად შეუძლია და ამით ევროპულ სოლიდარობას დარტყმას მიაყენებს. ამ ფონზე, საქართველოს ხელისუფლება ძალიან სულელურ და გაუგებარ ვითარებაში აღმოჩნდა. მოქმედების ნაცვლად, უბრალოდ ელიან და თავს იმართლებენ”, – დასძინა სიხარულიძემ.
ექსპერტის აზრით, საქართველოში არსებულ პირობებში მოსახლეობის ვაქცინაცია იგივე რუსული Sputnik V-ით ძალიან კარგი ალტერნატივაა.
რაც შეეხება მოსახლეობას, ვაქცინაციის პროცესის მიმართ საკმაოდ კრიტიკულია. ამის მიზეზი ინტერნეტში უხვად გავრცელებული ვიდეო-რგოლები და ინფორმაციაა, ე.წ. “გლობალისტების გეგმის”, “მსოფლიოს მოსახლეობის შემცირებისა” და “მასობრივი ჩიპიზაციის” შესახებ.
„ჩვენ არ ავიცრებით“; „ჩიპის ჩადგმას არ ვაპირებ“; „თუ უნდათ, თვითონ აიცრან და თავიანთი ოჯახის წევრები აცრან”, – წერს სოციალური მედიის მომხმარებელთა მნიშვნელოვანი ნაწილი ახალი ვაქცინაციის შესახებ.
ჯანდაცვის სამინისტროს წარმომადგენლებმა პირობა დადეს, რომ საქართველოში Astra Zeneca– ს ვაქცინის პირველი ჯგუფის მოწოდების თარიღს გასული კვირის ბოლოს დაასახელებდნენ. ჯერჯერობით კონკრეტული თარიღი არავის დაუსახელებია.
ირინა ხაჩიძე
