საქართველოსა და აშშ-ს შორის ურთიერთობები, რომელიც ადრე სტრატეგიულად ითვლებოდა, კვლავ განიცდის უპრეცედენტო კრიზისს. ერთი მხრივ, თბილისი ურთიერთობების „გადატვირთვასა“ და თანამშრომლობის აღდგენაზე ამახვილებს ყურადღებას, ხოლო მეორე მხრივ — ვაშინგტონი აძლიერებს ზეწოლის რიტორიკას და უკვე დაიწყეს რიგი შეზღუდვების და სანქციების ინიცირება.
ღია წერილი კობახიძისგან: მცდელობა, მიმართოს ტრამპს
მას შემდეგ, რაც თბილისმა ვერ მიიღო რეაქცია ტრამპის ადმინისტრაციისგან ურთიერთობების „გადატვირთვის“ წინადადებებზე, საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ გამოაქვეყნა ღია წერილი, რომელიც მიმართულია დონალდ ტრამპს და მის ვიცე-პრეზიდენტს ჯეი დი ვანსს. წერილში იგი გამოთქვამს იმედგაცრუებას აღნიშნულ ინიციატივაზე რეაგირების არქონის გამო.
„დღემდე არ მიგვიღია პასუხი არც წერილზე და არც საჯარო განცხადებებზე. უფრო მეტიც, საქართველოსა და აშშ-ს ხელისუფლებებს შორის ჯერ არ შემდგარა არც ერთი მაღალი დონის კომუნიკაცია,“ — ნათქვამია წერილში.
კობახიძემ აღნიშნა, რომ საქართველო იყო აშშ-ის სანდო პარტნიორი ერაყსა და ავღანეთში და ამ მისიებში მონაწილეობით ქვეყანამ დაზოგა 2.5 მილიარდი დოლარი, რაც ბევრად აღემატება იმ დახმარებას, რაც აშშ-ს ბიუჯეტიდან საქართველოში განხორციელდა.
თუმცა თბილისში ხაზგასმით აღნიშნავენ, რომ USAID, NED და სხვა მსგავსი სტრუქტურები, რომლებიც ადრე საერთაშორისო დახმარების არხებად ითვლებოდა, გამოიყენება საქართველოს შიდა საქმეებში ჩარევისა და რადიკალური მოძრაობების მხარდაჭერისთვის, ასევე სახელმწიფო ინსტიტუტების შერყევისა და საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის დისკრედიტაციისთვის.
„ჩვენ არ მივიჩნევთ ნამდვილ დახმარებად იმ დაფინანსებას, რომელიც მიმართულია რადიკალიზმის გაღვივებაზე, ეკლესიის დისკრედიტაციასა და გენდერული და ლგბტ პროპაგანდის გავრცელებაზე,“ — ხაზგასმით აღნიშნა პრემიერმა.
პრემიერ-მინისტრმა ასევე დაადასტურა, რომ საქართველო მრავალი წლის განმავლობაში რჩება აშშ-ის ნამდვილ სტრატეგიულ პარტნიორად და კიდევ ერთხელ გამოხატა მზადყოფნა, აღადგინოს ეს პარტნიორობა. კობახიძემ აღნიშნა, რომ საქართველოს მთავრობისა და ახალი ამერიკული ადმინისტრაციის რიტორიკაში იდეოლოგიური თანხვედრა შეინიშნება.
„ჩვენ ღიად ვსაუბრობდით ‘ღრმა სახელმწიფოს’, USAID-ის, NED-ის და სხვა სტრუქტურების დანაშაულებრივ ქმედებებზე იმ პერიოდამდე, სანამ თქვენ თავად დაიწყებდით მსგავს განცხადებებს. გვაქვს იდენტური შეფასებები უკრაინის ომთან, გენდერულ და ლგბტ პროპაგანდასთან და სხვა მრავალ საკითხთან დაკავშირებით. ამ ღირებულებითი და იდეოლოგიური სიახლოვის ფონზე, თავდაპირველად ქართველი ხალხი ელოდა, რომ საქართველო იქნებოდა ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა, რომელსაც თქვენი ადმინისტრაცია განსაკუთრებულ ყურადღებას მიაქცევდა… თუმცა, ქართველი ხალხისა და ჩვენი გაკვირვებით, თქვენ ჯერ არ გამოუჩენიათ მსგავსი ყურადღება საქართველოს მიმართ,“ – ნათქვამია წერილში.
„MEGOBARI Act“: აშშ-ის სანქციები „მეგობრობის“ საფარქვეშ
აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატამ დაამტკიცა კანონპროექტი „საქართველოს ანგარიშვალდებულების, მდგრადობისა და დამოუკიდებლობის გაძლიერების შესახებ“, რომელიც ე.წ. MEGOBARI Act-ის სახელით გახდა ცნობილი და რაც ქართულ-ამერიკული კრიზისის კულმინაცია გახდა.
კანონპროექტი პირველად კონგრესში 2024 წელს წარადგინა კონგრესმენმა ჯო უილსონმა, ხოლო 2025 წელს ის ხელახლა იქნა შეტანილი 119-ე მოწვევის კონგრესში სთივ კოენის (დემოკრატი), რიჩარდ ჰადსონის (რესპუბლიკელი) და მარკ ვისის (დემოკრატი) თანამოაზრეობით. კონგრესმენების განცხადებით, MEGOBARI Act მხარს უჭერს ქართველ ხალხს და ითვალისწინებს სანქციებს იმ ქართველ ოფიციალურ პირებზე, რომლებიც არღვევენ ადამიანის უფლებებს ან ხელს უშლიან დემოკრატიას.
მიუხედავად იმისა, რომ სახელწოდება ეხება ქართულ სიტყვას „მეგობარი“, საქართველოს ხელისუფლებამ დოკუმენტი აღიქვა როგორც მტრული აქტი, რომელიც მიმართულია ქვეყნის სუვერენული გადაწყვეტილებების წინააღმდეგ. საპასუხოდ, საქართველოს პარლამენტმა მიიღო რეზოლუცია, რომელშიც უარყო ბრალდებები „დემოკრატიის უკუსვლასთან“ დაკავშირებით და MEGOBARI Act დაახასიათა როგორც პოლიტიკური ზეწოლის ინსტრუმენტი.
„ე.წ. MEGOBARI აქტის საფუძველი სამ ცრუ განცხადებაზეა აგებული: ა) საქართველოში ფიქსირდება დემოკრატიის უკუსვლა; ბ) საქართველოს მთავრობა ბლოკავს ევროატლანტიკურ ინტეგრაციას; გ) საქართველო ამყარებს არასათანადო კავშირებს რუსეთთან, ჩინეთთან და სხვა ავტორიტარულ რეჟიმებთან,“ — ნათქვამია რეზოლუციაში.
საქართველოს პარლამენტის შეფასებით, „ქვეყნის მიმართ ასეთი მკაცრი და უსამართლო დამოკიდებულება და ორმაგი სტანდარტების გამოყენება გამოწვეულია მხოლოდ ერთი ფაქტორით — ‘ღრმა სახელმწიფომ’ ვერ აპატია საქართველოს, რომ უარი თქვა მეორე ფრონტის გახსნაზე, რაც მაღალი დონის შეხვედრებზე მის წარმომადგენელთან იყო მოთხოვნილი.“
„საქართველოს პარლამენტი იმედს გამოთქვამს, რომ აშშ-ის ახალი ადმინისტრაცია წარმატებით დაასუსტებს ‘ღრმა სახელმწიფოს’, რის შედეგადაც აშშ-ის კონგრესი დაიბრუნებს იმ სახელსა და დიდებას, რაც მას 200 წლის განმავლობაში ჰქონდა. პარლამენტი გამოთქვამს მზადყოფნას ითანამშრომლოს აშშ-ის კონგრესთან ყველა იმ საკითხზე, რაც ხელს შეუწყობს საქართველოსა და აშშ-ს შორის ურთიერთობების გაუმჯობესებას,“ — ნათქვამია განცხადებაში.
ექსპერტთა მოსაზრებები
მიმდინარე მოვლენების შეფასებისას, ანალიტიკოსმა ზაალ ანჯაფარიძემ აღნიშნა, რომ აშშ-სა და საქართველოს დიპლომატიური ურთიერთობების ისტორიაში პირველად, საქართველომ მოახერხა, რომ მკაფიოდ და დელიკატურად მიეწვდინა თავისი პოზიცია ვაშინგტონისთვის.
„წერილის შინაარსი და პათოსი შესაძლოა სიურპრიზი აღმოჩნდეს თვით ოფიციალური ვაშინგტონისთვისაც, რომელიც სხვა ტიპის ურთიერთობებს იყო მიჩვეული საქართველოსთან (გავიხსენოთ, რომ ამაში ჩვენც ვართ დამნაშავე). აშშ-ის ადმინისტრაციის რეაქცია გახდება ინდიკატორი იმისათვის, თუ რა მიმართულებით უნდა განვითარდეს საქართველოს შიდა და საგარეო პოლიტიკა,“ — აღნიშნა მან.
მეორე კომენტატორმა, პოლიტოლოგმა გია ნოდიამ კი აღნიშნა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ წერილს ხელს კობახიძე აწერს, ის ასახავს ბიძინა ივანიშვილის, მმართველი პარტიის დამფუძნებლის და საპატიო თავმჯდომარის შეხედულებებს, შეშფოთებასა და იმედებს.
„ეს არის ერთდროულად გულწრფელი შეშფოთება და უკანასკნელი იმედი. ივანიშვილი ნამდვილად ფიქრობს, რომ ტრამპი მისი თანამოაზრეა და მასთან შესაძლებელია ურთიერთობების აღდგენა. მას, როგორც ჩანს, გულწრფელად სწამს შეთქმულების თეორიების, ‘ღრმა სახელმწიფოსა’ და ‘გლობალური ომის პარტიის’ შესახებ,“ — აღნიშნა მან.
ნოდიას თქმით, წერილი აგებულია გულწრფელ რწმენაზე, რომ აშშ-სა და საქართველოს საერთო მტრები ჰყავთ — „ღრმა სახელმწიფო“, USAID და NED.
„ეს გამოხატავს სასოწარკვეთილ მცდელობას, დამყარდეს კავშირი ტრამპთან, როგორც უკანასკნელ იმედთან საგარეო იზოლაციიდან გამოსასვლელად. ივანიშვილს ნამდვილად სჯერა, რომ ტრამპს შეუძლია სიტუაციის გადარჩენა,“ — დაასკვნა პოლიტოლოგმა.
