უკვე მესამე წელია, კომუნიკაციების განვითარების ეროვნული კვლევითი ინსტიტუტი (NIIRK) აპოსტსაბჭოთა სივრცის ხალგაზრდა ექსპერტებისთვის მოსკოვში საერთაშორისო აკადემიური მობილობის პროგრამას ახორციელებს. წელს პროგრამაში მონაწილეობა მიიღო ათმა ახალგაზრდა მეცნიერმა სომხეთიდან, ყირგიზეთიდან, ტაჯიკეთიდან და უზბეკეთიდან.
NIIRK-ის დირექტორის მოადგილემ სამეცნიერო დარგში, ვალენტინა კომლევამ გახსნაზე განაცხადა, რომ პროგრამის ერთ-ერთი შედეგი იქნება მონაწილეთა სამეცნიერო სტატიები, რომლებიც გამოქვეყნდება ჟურნალში „რუსეთი და მსოფლიო“. სამეცნიერო დიალოგი“.
VERELQ-თან საუბარში კომლევამ ისაუბრა იმ მიზეზებზე, რამაც აიძულა NIIRK გაეტარებინა საერთაშორისო აკადემიური მობილობის პროგრამა.
„ამ პროგრამის ჩატარება მას შემდეგ გადავწყვიტეთ, რაც სამეცნიერო კომუნიკაციების ანალიზები შევისწავლეთ და დავასკვენით, რომ ხშირ შემთხვევაში ისინი ხარვეზიანია. სსრკ-ს დაშლის შემდეგ სამეცნიერო კომუნიკაციები გაწყდა. ამან წარმოშვა არა მხოლოდ ისტორიული მოვლენების, არამედ მიმდინარე მოვლენების წინააღმდეგობრივი ინტერპრეტაციები, რუსეთის ფედერაციასთან ურთიერთობის წინააღმდეგობრივი ინტერპრეტაციები. დავინახეთ, რომ მეცნიერული მეთოდოლოგიური მიდგომების თვალსაზრისით, კოლეგებისთვის ბევრი სათქმელი დაგვიგროვდა. ჩვენთვის ძალზედ მნიშვნელოვანი იყო გაგვეგო, პოსტსაბჭოთა სივრცის ჩვენი კოლეგები ჰუმანიტარულ მეცნიერებებში რა სახის სამეცნიერო კვლევას ახორციელებენ, რა მეთოდებს მიმართავენ, რა თემები აინტერესებთ და ჩვენივე თემებიც გაგვეზიარებინა. ამიტომ, ჩვენი პროგრამის მთავარი მიზანია მეცნიერული კომუნიკაციების დამყარება, საერთო მეთოდოლოგიური მიდგომების და საერთო ინტერპრეტაციების ძიება, საერთო არგუმენტები დღევანდელ ისტორიულ მოვლენებსა და პროცესებზე“, – განაცხადა მან.
როგორც სომეხმა მონაწილეებმა აღნიშნეს, პროგრამა მათ პროფესიულ საქმიანობაში დაეხმარა. ამრიგად, სომხეთის რესპუბლიკის სტრატეგიული კვლევების დეპარტამენტის მეზობელ სახელმწიფოებთან და მეზობელ ქვეყნებთან ერევნის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სომხური კვლევების ინსტიტუტის მკვლევარმა ნელი მინასიანმა განაცხადა, რომ მას ჰქონდა შესაძლებლობა ეთანამშრომლა რუსეთის ფედერაციის აღმოსავლეთმცოდნეობის ინსტიტუტთან. შესაძლებელია, მან რუსეთში სადოქტოროც დაიცვას.
თავის მხრივ, ერევნის სახელმწიფო უნივერსიტეტის (YSU) საერთაშორისო ურთიერთობებისა და დიპლომატიის დეპარტამენტის ლექტორმა, ერემ ვარდაზარიანმა, რომელიც მუშაობს სამეცნიერო სტატიაზე: „ჩინეთის რბილი ძალა BRICS-ის ფარგლებში“, ეს საკითხი მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აზიისა და აფრიკის კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორთან ალექსანდრე ალექსეევიჩ მასლოვთან განიხილა და მისგან დამხმარე ლიტერატურაზე მუშაობის რჩევა მიიღო.
ამასთან, ნელი მინასიანმა, რომელიც პანთურქიზმის შესახებ სტატიაზე მუშაობს, განაცხადა, რომ პანთურქიზმის საკითხს რუსეთშიც დიდ ყურადღებას აქცევენ.
„აქაც დიდ ყურადღებას აქცევენ. რა თქმა უნდა, არსებობს სხვადასხვა მიდგომები. მაგალითად, არსებობს მიდგომა, რომ თურქეთი არ ატარებს პანთურქიზმის პოლიტიკას. მაგრამ, ზოგადად, აქაც ამ საკითხს ძალიან საინტერესოდ და მნიშვნელოვანად თვლიან, განსაკუთრებით უსაფრთხოების თვალსაზრისით. ჩვენ უკვე განვიხილეთ ეს თემა. „მაქვს განცდა, რომ შიში, რომელიც ჩვენ (სომხეთში) გვაქვს პანთურქიზმისა და თურქეთის პოლიტიკასთან დაკავშირებით, ეს შიშები აქაც არსებობს“, – დასძინა მან.
რაც შეეხება მისი სამეცნიერო ნაშრომის თემას, მინასიანის თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ ახლა თურქეთს არ აქვს საკმარისი რესურსი პანთურქიზმის პოლიტიკის განსახორციელებლად, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ანკარა უარს იტყვის ამ პოლიტიკაზე და არაფერს გააკეთებს.
„თურქეთის საგარეო პოლიტიკაში არის პანთურქიზმი. არსებობს პანთურქული ორგანიზაცია- თურქული სახელმწიფოების ორგანიზაცია (OTS). თურქულ ინტეგრაციაზე ბევრს საუბრობენ. რა არის თურქული ინტეგრაცია? ეს არის ინტეგრაცია ეკონომიკურ, კულტურულ, პოლიტიკურ და, საბოლოო ჯამში, სამხედრო-პოლიტიკურ და სამხედრო ასპექტებში. რა არის ეს? ეს არის პანთურქიზმის პროგრამა. ასევე, თურქეთი ახლა ბევრს საუბრობს ე.წ. „ზანგეზურის დერეფანზე“. ეს არის სახმელეთო გზა, რომელმაც თურქეთი უნდა დააკავშიროს დანარჩენ თურქულ სახელმწიფოებთან“, – აღნიშნა მან.
იერემ ვარდაზარიანმა ასევე ისაუბრა თავის სამეცნიერო ნაშრომზე „ჩინეთის რბილი ძალა BRICS-ის ფარგლებში“. მან აღნიშნა, რომ ჩინეთმა თავისი „რბილი ძალის“ პოპულარიზაცია მსოფლიოში 2000 წლიდან დაიწყო.
”მაგრამ რბილი ძალა ჩინეთში ოდნავ განსხვავდება კლასიკური რბილი ძალისგან, რომლის შესახებაც ჯოზეფ ნაი წერდა. როგორც ის ამბობს: “რბილი და მყარი ძალა”, რომელსაც ჩინეთში “ბრძენ ძალას” უწოდებენ და მეტი აქცენტი კეთდება ეკონომიკურ გაფართოებაზე. დიახ, მთელ მსოფლიოში, აფრიკასა და ცენტრალურ აზიაში, თუნდაც სამხრეთ კავკასიაში, ჩინეთი ახორციელებს თავის რბილ ძალას. როგორ იმუშავებს და როგორ იქნება მომავალში, დრო გვიჩვენებს“, – დასძინა ვარდაზარიანმა.
მისივე თქმით, ჩინეთი ახლა ძალიან აქტიურია სამხრეთ კავკასიაში და ცდილობს შეინარჩუნოს ბალანსი რეგიონის ქვეყნებს შორის. რაც შეეხება ჩინეთსა და სომხეთს შორის თანამშრომლობას, ექსპერტი ამას კარგ დინამიკად მიიჩნევს. „იქ იხსნება კონფუცის სხვადასხვა ცენტრი, სადაც სწავლობენ ჩინურს. ჩინური ენა სომხეთში ძალიან პოპულარული გახდა. ეკონომიკური კავშირები ვითარდება, ისევე როგორც ბიზნესი. დინამიკა კარგი და პოზიტიურია“, – განაცხადა მან.
ზოგადად, უნდა აღინიშნოს, რომ NIIRK-ის ეს პროგრამა ძალზე აქტუალური და აუცილებელია ყოფილი სსრკ-ის ტერიტორიაზე საერთო ჰუმანიტარული სივრცის შენარჩუნებისა და განვითარების მიზნით, დსთ-ს ქვეყნების ახალგაზრდა მეცნიერებს შორის სამეცნიერო სფეროში თანამშრომლობის დამყარებისა და ხელშეწყობისთვის. შემთხვევითი არ არის, რომ არა მხოლოდ შეერთებული შტატები და ევროკავშირი, არამედ ჩინეთი, თურქეთი და სხვა ქვეყნები პოსტსაბჭოთა სივრცეში ძალიან აქტიურობენ ამ სფეროში. ჩვენ მივესალმებით იმას, რომ რუსეთმა ამ სფეროში სამუშაოების გააქტიურება გადაწყვიტა.
მოამზადა აიკ ხალათიანმა
