საქართველოში ფქვილის იმპორტზე გადასახადის შემოღებამ და გაგრძელებამ შეიძლება პურის ფასი 5-7 თეთრით გაზარდოს, ამის შესახებ საქართველოს მეპურეთა ასოციაციის თავმჯდომარემ მალხაზ დოლიძემ განაცხადა. მისი თქმით, ზუსტი ფასების ზრდა კონკრეტული მწარმოებლების წარმოების ხარჯებზე იქნება დამოკიდებული.
ფასების ზრდის მიზეზები
2023 წლის ზაფხულიდან საქართველოს მთავრობამ დროებითი გადასახადი შემოიღო ფქვილის, ქერისა და ქატის იმპორტზე, რათა დახმარებოდა ადგილობრივ ფერმერებს, რომლებიც მოსავლის რეალიზაციის პრობლემებს გადაჰყავდნენ. ეს ღონისძიება რამდენჯერმე გაგრძელდა და ბოლოს 2025 წლის 1 აპრილამდე. პურის მწარმოებლები გაფრთხილებენ, რომ შეზღუდვების გაგრძელებამ შეიძლება პროდუქციის ღირებულების ზრდა გამოიწვიოს, რადგან ფქვილის ფასი მსოფლიო ბაზარზეც აგრძელებს ზრდას.
„პურის ფასის ცვლილება 5-7 თეთრის ფარგლებში კრიტიკული არ არის, მაგრამ მნიშვნელოვანია, რომ პროდუქტი მომხმარებლებისთვის ხელმისაწვდომი და ხარისხიანი დარჩეს“, – აღნიშნა დოლიძემ BMG-სთან ინტერვიუში.
ფქვილის წარმოების კრიზისი
საქართველო ყოველწლიურად დაახლოებით 800 ათასი ტონა ფქვილს მოიხმარს, რომლის 78%-ზე მეტი რუსეთიდან მოდის – როგორც მარცვლეულის, ასევე ფქვილის უმსხვილესი მომწოდებლისგან.
ფქვილის წარმოების სექტორში სიტუაცია გართულდა რუსეთში ხორბლის ექსპორტზე გადასახადების ზრდის გამო, რამაც მზა ფქვილის იმპორტის მოცულობა გაზარდა, რომელიც დამატებით გადასახადებს არ ექვემდებარებოდა. შედეგად, ქვეყნის მრავალი მფქვილე იძულებული გახდა მუშაობა შეეჩერებინა, როგორც ეს 2021 წელსაც მოხდა. საწყობები გადაივსა გაუყიდველი მარცვლეულით, ხოლო ფერმერებმა მისი რეალიზაციის პრობლემები გადაიტანეს.
სახელმწიფო პოლიტიკის გავლენა
თავდაპირველად ფქვილის იმპორტზე გადასახადი 2023 წლის 1 ნოემბრამდე იყო შემოღებული, შემდეგ მისი მოქმედება რამდენჯერმე გაგრძელდა – ჯერ 2024 წლის 1 მარტამდე, შემდეგ 1 სექტემბრამდე, ხოლო ბოლოს 2025 წლის 1 აპრილამდე. ბოლო გადასახადის განაკვეთის ზრდა 2025 წლის თებერვალში მოხდა: ახლა 200 კგ-ზე მეტი ხორბლის ფქვილის იმპორტი 0,3 ლარით (300 ლარი ტონაზე) იბეგრება 0,25 ლარის ნაცვლად. ქერისა და ქატის გადასახადი კი 0,1 ლარიდან 0,2 ლარამდე გაიზარდა კილოგრამზე.
მთავრობის განცხადებით, ამ ღონისძიებების შემოღება მიზნად ისახავს საქართველოში ხორბლის მწარმოებლების დახმარებას და ადგილობრივი მარცვლეულის კონკურენტუნარიანობის უზრუნველყოფას. ამასთან, ოფიციალური პირები ხაზგასმით აღნიშნავენ, რომ შეთანხმება წარმოების სექტორთან ითვალისწინებს პურის ფასების ზრდის შეკავებას.
პურის ფასების ზრდა
ბაზრის სტაბილიზაციის ღონისძიებების მიუხედავად, 2025 წლის მარტში საქართველოს საცალო ქსელებში პურის ფასები საშუალოდ 10 თეთრით გაიზარდა. პირველ რიგში გაძვირდა მასიური თეთრი პური.
საქართველოს პურის მწარმოებელთა ასოციაციის მონაცემებით, ფასების ზრდაზე გავლენა იქონია:
- ხორბლის ფასების ზრდა მსოფლიო ბაზარზე,
- შეფუთვის მასალების ფასების ზრდა,
- საწვავისა და ტრანსპორტირების მომსახურების გაძვირება,
- ფქვილის იმპორტზე გადასახადის გაგრძელება.
თუ ადრე ხორბლის ტონა დაახლოებით 700 ლარი ღირდა, ახლა მისი ფასი 1000 ლარს აღემატება. მეპურეთა ასოციაცია გაფრთხილებას აცხადებს, რომ თუ ნედლეულის ღირებულება გააგრძელებს ზრდას, ეს გარდაუვლად აისახება საბოლოო პროდუქტის ფასზე.
იმპორტი და ბაზრის პერსპექტივები
საქართველო ყოველწლიურად 700-800 ათასი ტონა ხორბალს მოიხმარს, რომლის მთავარი მომწოდებელი რუსეთი რჩება. ბოლო წლებში ქვეყანა ასევე ყიდულობდა მარცვლეულს ყაზახეთიდან, უკრაინიდან და აშშ-დან, მაგრამ რუსეთის ექსპორტის წილი სტაბილურად 95%-ს აღემატება უფრო ხელსაყრელი ფასების გამო.
ფქვილის იმპორტზე გადასახადის გაგრძელება ადგილობრივ მფქვილეებს უფრო ხელსაყრელ პირობებს ქმნის, თუმცა იწვევს პურის მწარმოებელთა უკმაყოფილებას, რომლებიც დამატებით ხარჯებს იღებენ. როგორ განვითარდება სიტუაცია შემდეგ, ეს მსოფლიო ბაზარზე ფასების დინამიკამ და მთავრობის შესაძლო გადაწყვეტილებებმა მოქმედი სავაჭრო შეზღუდვებთან დაკავშირებით გვიჩვენებს.
