2025 წლის 28–29 აპრილს საქართველოს პრეზიდენტი მიხეილ კაველაშვილი თავის პირველ ოფიციალურ ვიზიტს სომხეთში, პრეზიდენტად არჩევის შემდეგ, ეწვია. ვიზიტი არამარტო შინაარსობრივად მნიშვნელოვანი, არამედ სიმბოლურადაც დატვირთული იყო სომხურ-ქართული ურთიერთობების მომავალი დინამიკისთვის, რომლებიც ბოლო წლებში სტრატეგიული პარტნიორობის დონემდე განვითარდა.
საქართველოს პრეზიდენტის პრესსამსახურის ცნობით, ერევანში ვიზიტის ფარგლებში, ქართული დელეგაცია შეხვდა სომხეთის პრემიერ-მინისტრს ნიკოლ ფაშინიანს, პრეზიდენტ ვაჰაგნ ხაჩატურიანს და ყველა სომეხის კათოლიკოსს გარეგინ მეორეს. შეხვედრებზე განხილულ იქნა ორმხრივი თანამშრომლობის საკითხები ეკონომიკის, ინფრასტრუქტურისა და განათლების სფეროებში, ასევე რეგიონული უსაფრთხოება და სომხეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობების ნორმალიზაციის პროცესი.
„სომხეთსა და საქართველოს შორის სახელმწიფოთაშორისი ურთიერთობები ეფუძნება სტრატეგიული პარტნიორობის ლოგიკას, დემოკრატიულ ღირებულებებს, ჩვენი სახელმწიფოების სუვერენიტეტს, ასევე საერთო ქრისტიანულ ღირებულებებსა და მომავლის ხედვას, რომელიც ორ მეგობარ ერს აერთიანებს,“ — განაცხადა სომხეთის პრეზიდენტმა ვაჰაგნ ხაჩატურიანმა, როცა თავის ქართველ კოლეგას მიესალმა.
შეხვედრებზე განსაკუთრებული ყურადღება გამახვილდა საქართველოს როლზე სამხრეთ კავკასიის მშვიდობისა და სტაბილურობის უზრუნველყოფის საქმეში.
„ვიმედოვნებთ, რომ უახლოეს მომავალში სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის სამშვიდობო ხელშეკრულება გაფორმდება, რაც სამხრეთ კავკასიის განვითარების პოზიტიურ დინამიკას გააჩენს და რეგიონის მიმზიდველობას ახალ დონეზე აიყვანს,“ — განაცხადა საქართველოს პრეზიდენტმა მიხეილ კაველაშვილმა.
სომხეთის მხარემ თავის მხრივ მადლიერება გამოხატა თბილისს შუამავლური ძალისხმევისთვის, მათ შორის — ტყვეების დაბრუნებასა და ნაღმების რუკების გადაცემის პროცესებში წარსულში გაწეული დახმარებისთვის.
„სომხეთი მტკიცედ არის განწყობილი სამშვიდობო დღის წესრიგის გასავითარებლად და გააგრძელებს კონსტრუქციულ მონაწილეობას მშვიდობის პროცესში,“ — აღნიშნა პრეზიდენტმა ხაჩატურიანმა.
როგორც აღინიშნა, სომხეთის მთავრობის სახლში გამართულ შეხვედრაზე პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანთან, მხარეებმა განიხილეს ორმხრივი ურთიერთობების ფართო დღის წესრიგი და ხაზი გაუსვეს მეზობლური კავშირების გამყარებისა და ნაყოფიერი თანამშრომლობის მნიშვნელობას ერევანსა და თბილისს შორის.
ნიკოლ ფაშინიანმა ოფიციალური ვიზიტით სომხეთში მყოფი დელეგაცია და განსაკუთრებით საქართველოს პრეზიდენტი მიესალმა და კიდევ ერთხელ მიულოცა მიხეილ კაველაშვილს ძმური ქვეყნის პრეზიდენტად არჩევა. „გისურვებთ წარმატებას ამ საპასუხისმგებლო თანამდებობაზე, როგორც საქართველოსთვის, ასევე ორმხრივი ურთიერთობებისა და მთლიანად რეგიონისთვის.“
„იცით, რამდენად მაღალ შეფასებას ვაძლევთ ჩვენ ქართულ-სომხურ ორმხრივ ურთიერთობებს. ჩვენ ამ ურთიერთობებს უკვე სტრატეგიული პარტნიორობის დონემდე ავიყვანეთ. ვფიქრობ, ეს გახლავთ ნაბიჯი, რომელიც გამოხატავს ჩვენს გრძელვადიან განზრახვებს. ყოველთვის ვამბობდი და კვლავ მჯერა, რომ სომხეთსა და საქართველოს საერთო ინტერესები აქვთ, და ამ ინტერესებზე უნდა ავაშენოთ ჩვენი ურთიერთობები,“ – აღნიშნა ფაშინიანმა.
მან ასევე დაამატა, რომ ეს ინტერესები სამხრეთ კავკასიის გრძელვადიანი განვითარების კონტექსტშიც ჯდება.
მიხეილ კაველაშვილმა, თავის მხრივ, მადლობა გადაუხადა სომხურ მხარეს თბილი მიღებისთვის და განაცხადა, რომ მისთვის დიდი პატივია პრეზიდენტის რანგში პირველად ესტუმროს მეზობელ ქვეყანას.
„ჩემთვის დიდი პატივია, რადგან ჩვენი ერები საუკუნეების განმავლობაში გვერდიგვერდ ცხოვრობდნენ. ჩვენი მეგობრობა 3000 წელზე მეტს ითვლის — ეს მსოფლიოსთვის განსაკუთრებული მაგალითია. ამის შესახებ პრეზიდენტ ხაჩატურიანთანაც ვისაუბრე. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენი ერები დღესაც არსებობენ და ურთიერთობა უფრო გაღრმავდეს. შარშან ხელმოწერილი იქნა სტრატეგიული შეთანხმება,“ — განაცხადა საქართველოს პრეზიდენტმა.
მისი თქმით, ყველაფერი უნდა გაკეთდეს იმისათვის, რომ სამხრეთ კავკასია ძლიერი რეგიონი გახდეს.
შეხვედრაზე ლიდერებმა ასევე განიხილეს რეგიონული მნიშვნელობის აქტუალური საკითხები და ხაზი გაუსვეს სამხრეთ კავკასიაში სტაბილობისა და მშვიდობის უზრუნველყოფის აუცილებლობას.
„მიხეილ კაველაშვილმა მხარდაჭერა გამოხატა სომხეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობების ნორმალიზაციის პროცესის მიმართ და სამშვიდობო შეთანხმების დასრულებას უწოდა „ისტორიული ნაბიჯი“ რეგიონში მდგრადი მშვიდობის მისაღწევად. მან აღნიშნა, რომ ცოტა ხნის წინ თბილისში გაიმართა საქართველოს, სომხეთისა და აზერბაიჯანის საგარეო საქმეთა მინისტრების სამმხრივი შეხვედრა და გამოთქვა იმედი, რომ დიალოგი ამ ფორმატში გაგრძელდება,“ — ნათქვამია განცხადებაში.
სომხურმა მხარემ კიდევ ერთხელ გამოხატა მადლიერება თბილისს შუამავლური ძალისხმევისთვის, მათ შორის — ტყვეების დაბრუნების და ნაღმების რუკების გადაცემის პროცესებში.
პოლიტიკური შეხვედრების გარდა, ქართული დელეგაცია ეწვია სომხური სამოციქულო ეკლესიის სულიერ ცენტრს — სურბ ეჩმიაძინს, ასევე ციცერნაკაბერდის მემორიალს — ოსმალეთში სომეხთა გენოციდის მსხვერპლთა ხსოვნისადმი მიძღვნილ კომპლექსს, რითაც ხაზი გაესვა ისტორიულ მეხსიერებასა და ორ ერს შორის საერთო სულიერ ღირებულებებს.
„მიხარია, რომ მაქვს შესაძლებლობა კვლავ დავადასტურო საქართველოს ერთგულება ჩვენს მრავალსაუკუნოვან მეგობრობასა და სულიერ კავშირზე. სომხეთი და საქართველო — ეს ორი უძველესი ერია, და ჩვენი საერთო წარსული უნდა იქცეს ჩვენი საერთო მომავლის საფუძვლად,“ — განაცხადა კაველაშვილმა შეხვედრაზე ყველა სომეხის კათოლიკოსთან გარეგინ მეორესთან.
აღინიშნა, რომ ქართულ დელეგაციაში შედიოდნენ: ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი ქეთევან ქვინიკაძე, საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე ლაშა დარსალია, პარლამენტის პირველი ვიცე-სპიკერი გიორგი ვოლსკი, დეპუტატები — სამველ მანუკიანი, სუმბატ კიურეგიანი და პრეზიდენტის მრჩეველი საერთაშორისო საკითხებში — ლუკა ექვაია.
ექსპერტთა კომენტარები
სომეხი პოლიტოლოგი და „ორბელის“ ანალიტიკური ცენტრის ექსპერტი ჯონი მელიქიანი აღნიშნავს, რომ ვიზიტი მნიშვნელოვანია და ამავდროულად სიმბოლურია.
„ეს ერთ-ერთი პირველი უცხოელი ვიზიტია საქართველოს ახლადარჩეული პრეზიდენტის მიერ. ეს მიანიშნებს სომხეთის მიმართულების პრიორიტეტულობაზე თბილისის საგარეო პოლიტიკაში. ჩვენ გვაქვს დოკუმენტურად დაფიქსირებული სტრატეგიული პარტნიორობის დონე, და ასეთი ვიზიტები აძლიერებს ამ ურთიერთობების პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ დინამიკას,“ — ამბობს ის.
ექსპერტის თქმით, საერთაშორისო პოლიტიკაში ნდობის დეფიციტის პირობებში, განსაკუთრებით რეგიონის ქვეყნებსა და მათ ტრადიციულ პარტნიორებს შორის, კეთილმეზობლური კავშირების განმტკიცება განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს.
„საქართველო და სომხეთი არა მხოლოდ შეუძლიათ, არამედ ვალდებულნი არიან განავითარონ ერთობლივი ეკონომიკური და ინფრასტრუქტურული პროექტები, რომლებიც საერთო ინტერესზეა დაფუძნებული — სტაბილური სამხრეთ კავკასიის იდეაზე. კაველაშვილის ვიზიტი შეიძლება ჩაითვალოს სოლიდარობის ჟესტად ამ რთულ გეოპოლიტიკურ რეალობაში,“ — დასძენს მელიქიანი.
ქართველი ექსპერტი გია აბაშიძე კი აღნიშნავს, რომ მიხეილ კაველაშვილის გადაწყვეტილება მიაპყროს ყურადღება სომხეთსა და აზერბაიჯანს უკავშირდება არა მხოლოდ ისტორიულ სიახლოვეს, არამედ მიმდინარე საერთაშორისო კონიუნქტურასაც.
„ევრობლოკის ბიუროკრატია დისტანცირდა საქართველოსგან თბილისის შიდა დღის წესრიგის გამო, და ამ ფონზე მრავალვექტორული დიპლომატია განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს. საქართველო დაინტერესებულია მთელი სამხრეთ კავკასიის განვითარებით, რადგან სომხეთ-აზერბაიჯანის გარეშე შეუძლებელია არც სტაბილურობა და არც განვითარება. ჩვენ უკვე ვიქეცით დიპლომატიური დიალოგისა და ჰუმანიტარული ინიციატივების პლატფორმად და შეგვიძლია წარვადგინოთ ინიციატივები, რომელშიც როგორც ერევანი, ისე ბაქო იქნება ჩართული — ინფრასტრუქტურული, ენერგეტიკული თუ ლოგისტიკური მიმართულებით,“ — აღნიშნა ექსპერტმა.
