რუსეთსა და დასავლეთს შორის კონფლიქტის გაღრმავებამ პოსტსაბჭოთა ქვეყნებს კიდევ ერთხელ გადააწყვეტინა თავიანთი როლისა და ადგილის გადახედვა, ასევე მომავლის რესურსების ანალიზი. ზოგიერთი სახელმწიფო რუსეთთან უფრო მეგობრული ურთიერთობებისკენ მიდის, ზოგი კი – მტრული დამოკიდებულებისა და დაპირისპირებისკენ. ამის შესახებ განაცხადა კომუნიკაციის განვითარების ეროვნული კვლევითი ინსტიტუტის (НИИРК) დირექტორმა, ეკონომიკის დოქტორმა ვლადისლავ გასუმიანოვმა პოსტსაბჭოთა ქვეყნების კომუნიკაციის რეჟიმების მეგობრობის რეიტინგის ყოველწლიური შედეგების პრეზენტაციის დროს, წერს ანალიტიკურ-საინფორმაციო ცენტრი Verelq-ი.
„ვფიქრობ, ყველასთვის ცხადია, მაგრამ მაინც გავიმეორებ: არამეგობრული ქვეყნების რუსოფობია პირველ რიგში შიშზეა დაფუძნებული – შიშზე რუსეთის წინაშე. საუბარია იმაზე, რომ არსებობს შიში ქვეყნის სწრაფი განვითარების ტემპების, მისი შესაძლებლობების, მოსახლეობის მორალური სულისკვეთების და ახალი პირობებისადმი ეფექტური ადაპტაციის უნარის მიმართ. იმ ქვეყნები, რომლებიც რუსეთს უპირისპირდებიან, მისი პოტენციალის გაცნობიერების გამო, მუდმივად ახორციელებენ სისტემურ მუშაობას მის შესაკავებლად და დისკრედიტაციისთვის.
თუმცა, როგორც ვხედავთ, ასეთი ძალისხმევა ხშირად საპირისპირო შედეგს იძლევა. თავად “კოლექტიური დასავლეთი”, როგორც ამას ბოლო მოვლენებიც ადასტურებს, თანდათანობით იშლება. აღარ არსებობს კოლექტიური აზროვნება, საერთო ინტერესი და ერთიანობა რუსეთის წინააღმდეგ ბრძოლის მიზნების აღქმაში.
ამ “კოლექტივის” თითოეული მონაწილე იწყებს საკუთარ სარგებელზე ფიქრს. მტრულად განწყობილი ქვეყნების მოლოდინის საპირისპიროდ, რუსეთის სისტემა ადაპტირებად და მდგრადად დამტკიცდა. თანამშრომლობის მიმართულებების დივერსიფიკაცია აზროვნების უნარის მქონე პოსტსაბჭოთა ქვეყნებს საშუალებას აძლევს გამოიყენონ თავიანთი პოტენციალი – პირველ რიგში, ეკონომიკური და ლოგისტიკური“, – განაცხადა გასუმიანოვმა.
მისი თქმით, ისევე როგორც საბჭოთა პერიოდში, დღესაც რუსეთი დასავლური ქვეყნების კოლონიური პოლიტიკისა და მისი ახალი მექანიზმების წინააღმდეგ ბრძოლის სათავეში დგას.
“გაიზარდა მისი მიმზიდველობა როგორც ლიდერის, რომელიც ტრადიციული ღირებულებების შენარჩუნებას ემსახურება. ამან რუსეთი მსოფლიო უმრავლესობის მიზიდულობის ცენტრად აქცია და კოლექტიურ დასავლეთში განხეთქილება გამოიწვია, რომლის ნაწილიც ტრადიციულ ღირებულებებს უჭერს მხარს.
ყველაფერი ზემოთქმული გავლენას ახდენს რიგი პოლიტიკური ელიტების პოზიციაზეც: 2024 წელს დაფიქსირდა რუსეთისთვის კომუნიკაციის პირობების გაუმჯობესება მეგობრულ ქვეყნებში.
ამასთან ერთად, მიმდინარეობს პოლიტიკური, ეკონომიკური და ჰუმანიტარული კომუნიკაციების ახალი ინსტიტუციონალიზაცია ცენტრალური აზიის, სამხრეთ კავკასიისა და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში. ზოგიერთ პოსტსაბჭოთა სახელმწიფოს ახალი მიზიდულობის ცენტრები გაუჩნდა, რომლებთანაც ისინი კულტურული, ენობრივი, რელიგიური იდენტობის, ასევე ეკონომიკური სარგებლისა და უსაფრთხოების სფეროში პარტნიორობის საფუძველზე ამყარებენ ურთიერთობებს. ცხადია, რომ საუბარია აზერბაიჯანზე, თურქეთზე, ყაზახეთზე, ჩინეთზე, ირანზე, ტაჯიკეთსა და სხვებზე”, – დაამატა გასუმიანოვმა.
მისი თქმით, უახლოეს მომავალში პოსტსაბჭოთა ქვეყნების კომუნიკაციური რეჟიმი განისაზღვრება მსოფლიო და რეგიონული ძალების კონკურენციით ამ რეგიონებში, განსაკუთრებით ცენტრალურ აზიაში, სამხრეთ კავკასიაში, აღმოსავლეთ ევროპასა და ახლო აღმოსავლეთში.
“ჰიბრიდული ომების პირობებში უსაფრთხოების ფაქტორის მნიშვნელობა კვლავ იზრდება, მატულობს პიროვნების ინსტიტუციური და მენტალური უსაფრთხოების როლი. ეს ყველაფერი გავლენას ახდენს კომუნიკაციური რეჟიმების ტრანსფორმაციაზე. მომდევნო წლებში ვიხილავთ მედია-კონტენტის და იდეოლოგიის კონტროლის გაძლიერებას”, – აღნიშნა მან.
რაც შეეხება მონიტორინგის შედეგებს, გასუმიანოვმა შემდეგი დასკვნები წარმოადგინა:
„პირველ რიგში, მონიტორინგის შედეგები, რომელთა განხილვაც დღეს გვექნება, საშუალებას გვაძლევს გავაანალიზოთ რუსეთისა და პოსტსაბჭოთა ქვეყნების ურთიერთობების დინამიკა. მეორე მხრივ, კომუნიკაციური რეჟიმების მეგობრობის რეიტინგი აჩვენებს დეკლარირებულ და რეალურ თანამშრომლობის პირობებს შორის თანაფარდობას. ეს შეიძლება გახდეს მენეჯერული გადაწყვეტილებების მიღების საფუძველი როგორც რუსეთში, ასევე მიმოხილულ ქვეყნებში”.
აღსანიშნავია, რომ კომუნიკაციის განვითარების ეროვნული კვლევითი ინსტიტუტი ამ კვლევას უკვე მეოთხე წელია ატარებს. მიმდინარე წლის კვლევის ფარგლებში შესწავლილი იყო 12 ფაქტორი 74 ინდიკატორის მიხედვით, ჩართული იყო 50 ექსპერტი რუსეთიდან და 225 – საზღვარგარეთიდან, ასევე ჩატარდა 110-ზე მეტი დისკუსია.
რაც შეეხება სომხეთს, 2024 წელს იგი ერთი პოზიციით დაწინაურდა რუსეთისთან „მეგობრობის“ რეიტინგში.
