დღეს საყვარელი ერევანი 2806 წლის იუბილეს აღნიშნავს და ეს დღესასწაული ერევნის ყველა მცხოვრებისა და სომეხისაა, რომლებიც თავიანთ დედაქალაქზე არიან შეყვარებულნი.
ათწლეულების მანძილზე დღესასწაული “ერებუნი-ერევანი” წლის ყველაზე საყვარელ, ფერად და სასურველ დღესასწაულად ითვლებოდა, რადგან ერთ-ერთ შაბათ-კვირას ქალაქი სადღესასწაულო ატმოსფეროში ეფლობოდა აღლუმებით, მუსიკით, გემრიელი ნუგბარით, ფერადი ბუშტებითა და მხიარულებით დედაქალაქის თითოეული კუთხე იყო მორთული. ეს ყველაფერი თემატური იყო, ეძღვნებოდა დღის მთავარ გმირს – ერევანს. თუმცა, თანდათანობით და განსაკუთრებით ბოლო წლებში, დღესასწაული გაქრა, საყვარელი ქალაქის დაბადების დღის აღნიშვნა კალენდარში იქცა დღედ, რომელშიც, როგორც ჩანს, სული არ არის ჩადებული…
როგორ იყო
პირველი ოფიციალური დღესასწაული „ერებუნი-ერევანი“ 1968 წლის ოქტომბერში გაიმართა: ჩვენი დედაქალაქის დაარსებიდან 2750 წლისთავზე. საიუბილეო ზეიმი დაახლოებით ერთი კვირა გაგრძელდა. ღონისძიებები მრავალრიცხოვანი და მრავალფეროვანი იყო: გამოიცა ახალი წიგნები ერევნის ისტორიის შესახებ, გადაიღეს ახალი ფილმები, რომლებიც ასახავდა ერევნის ყოველდღიურობას, დაიწერა ახალი სიმღერები ერევნის შესახებ, გამოვიდა სხვადასხვა საიუბილეო სუვენირები, რომლებიც დღესაც მოგვაგონებს ამ მდიდრულ დღესასწაულს.
„ლამაზი ღონისძიება იყო ყვავილების ფესტივალი, სიმღერის ფესტივალი, რომლის დროსაც 2750-კაციანმა გუნდმა პირველად იმღერა ჰიმნი „ერებუნი ერევანი“. მნიშვნელოვანი მოვლენა იყო არინ-ბერდის ბორცვის ძირში ერევნის ფონდის მუზეუმის გახსნა. მუზეუმის მიმდებარე ქუჩას ეწოდა „ერებუნი“, გაიხსნა მოედანი 2750 შადრევნით, დაიდგა ძეგლი რესპუბლიკის მოედანზე, დაპროექტდა „ერებუნის“ ხალიჩა, არინ-ბერდის ბორცვთან დაირგო 2750 ხე და ბოლოს. მასობრივი საიუბილეო ღონისძიებები რესპუბლიკის სტადიონზე დასრულდა“, – გვიზიარებს შთაბეჭდილებებს ერევნის ქალაქის ისტორიის მუზეუმის თანამშრომელი ნ.ვასილიანი.
კონცერტები რამდენიმე დღის განმავლობაში გაგრძელდა ქალაქის სკვერებში, გამზირებზე, პარკებსა და ქუჩებში დამონტაჟებულ სცენებზე.
ეს ტრადიციული დღესასწაული დღეს უფრო მრავალფეროვანი და პოპულარული გახდა. ღონისძიებების სია ახლით შეივსო: მეგობრობის, ახალდაქორწინებულთა, პოეზიის, შრომის დიდების, ახალგაზრდა ერევნელის, ნიღბიანი მეჯლისის, სახალხო სეირნობის, ეროვნული თამაშების, სპორტული შეჯიბრებების, ყოველწლიური “ოქროს შემოდგომის” და სხვა ფესტივალები.
ახალი საუკუნის გზაზე, როდესაც სომხეთში ძალაუფლება შეიცვალა, გარკვეული ცენტრების აშკარა მცდელობების ფონზე, გაანადგურონ ჩამოყალიბებული საფუძვლები, ტრადიციები და დაივიწყონ ღირებულებები, ამ ყველაფრისგან პრაქტიკულად არაფერი დარჩა, გარდა მხოლოდ სახელისა.
ახალ საუკუნეში, როდესაც სომხეთში ხელისუფლება შეიცვალა, გარკვეული ძალების აშკარა მცდელობების ფონზე, გაანადგურონ წლების განმავლობაში დამკვიდრებული ტრადიციები და დაივიწყონ ღირებულებები, ამ ყველაფრისგან პრაქტიკულად არაფერი დარჩა, სახელის გარდა.
როგორი დროც არის, ისეთია დღესასწაულიც
ბოლო წლებში, ობიექტური მიზეზების გამო, ერევნის მაცხოვრებლებს და საერთოდ, ყველა სომეხს არ ედღესასწაულებოდათ: 2020 წლის 44-დღიანი ომი, ერთდღიანი ომი და 2023 წელს მთიანი ყარაბაღიდან სომხების გამოსვლა. გასაგებია, რომ ცნობილი პოლიტიკური მოვლენების ფონზე დღეს განსაკუთრებული განწყობა არ არის და შესაბამისად, დღესასწაული არასრული აღმოჩნდება. თითქოს, საყვარელი ერევნის დაბადების დღეა, დღესასწაული უბრალოა მაგრამ, ერევანი არ ჩანს.
რა მოგვიმზადა წელს მერიამ? 13 ოქტომბერს სადღესასწაულო ღონისძიებები შუადღისას დაიწყო და ქალაქის სხვადასხვა უბანში გაიმართა. Dalma News წარმოგიდგენთ ლოკაციებს:
შარლ აზნავურის მოედანი – ესტრადის კონცერტი:
13:00 – ერვანდ ერზნკიანი
14:45 – გარიკი და სონა
15:30 – ივეტა მუკუჩიანი
16:15 – არამ MP3
17:00 – ბენდი “Kami Friends”.
კაფესჯიანი ქანდაკების პარკი (კასკადი) – ჯაზის კონცერტი:
12:00 – ჯგუფი „ერევანი“
13:00 – ჯაზი ბავშვებისთვის
14:00 – არცახის სახელმწიფო ჯაზ ორკესტრი
15:00 – „კატუნერის“ ორკესტრი (კატები)
16:00 – ჯაზის ტრიო „მალხასი“
17:00 – სომხეთის სახელმწიფო ჯაზ ორკესტრი
18:00 – არტო ტუნჯბოიაჯიანი და სომხური საზღვაო ბენდი
19:00 – ტიგრან ჰამასიანის ტრიო
დიანა აბგარის სახელობის პარკი – როკ კონცერტი:
14:00 – სევაგირი
15:00 – კავიჩი
16:00 – თმბატა
17:00 – Fairwind
18:00 – როზენ ტალ
19:00 – სიყვარული ალი
20:00 – ჯაგი და ნარეკ ბარსეგიანი
21:00 – ნემრა
აქ კონცერტთან ერთად ლუდის ფესტივალიც გაიმართება.
ჩრდილოეთის გამზირი:
12:00–23:00 – ღვინის ფესტივალი
სახაროვის მოედანი:
12:00–18:00 – ქუჩის ფეხბურთის, კალათბურთის, ფრენბურთის, მაგიდის ჩოგბურთის და სპორტის სხვა სახეობებისთვის მიძღვნილი ღონისძიებები.
რესპუბლიკის მოედანი:
21:00 – დასკვნითი სადღესასწაულო კონცერტი, რომელშიც პოპულარული სომეხი არტისტები მიიღებენ მონაწილეობას.
სიყვარულის ახსნა მარადიულ ერევანს.
და მაინც, ამ დღეს სიყვარულის აღიარება მარადიული, ხმაურიანი, საყვარელი ერევნის მიმართ საკმარისზე მეტი იქნება. ერევანი ხომ სრულიად სომეხთა დედაქალაქი და ასევე მათი საყვარელი ქალაქია, ვინც ბედისწერით მასთან არის დაკავშირებული.
შეუძლებელია, არ აღინიშნოს მოგზაურის, ბიზნესმენის, სოციალური ქსელის მომხმარებლის ანტონ ვერტის, რომელიც სომხეთის დედაქალაქს ხშირად სტუმრობს, ერევნისადმი სიყვარულის ახსნა:
“ვულოცავ დაბადების 2806-ე დღეს, ქალაქს, რომელშიც
…გზებზე მანქანის საყვირის ხმა თითქოს ქაოსია. მაგრამ ეს ასე არ არის. ეს არის მძღოლების სპეციალური საკომუნიკაციო ენა. სასიგნალო ენა სომხეთში გამოიგონეს. არის „მადლობა“, „გაიარე“, „გამიშვი“ და განსაკუთრებული, გაწელილი სიგნალი -„სად მიდიხარ, ცუდი ცხოველის შვილო?!“ ადვილია სწავლა. განსაკუთრებით როცა ტაქსით მგზავრობ.
ქალაქი, რომელშიც
…საკონტროლო-გამშვებ პუნქტზე პასპორტების შემოწმებისას, ორ წუთში შემოგიშვებენ, ხოლო გასვლისას დიდხანს უყურებენ ბილეთსა და პასპორტს, ატრიალებენ, ატრიალებენ, გეკითხებიან, გაქვს თუ არა დაბრუნების ბილეთი? თითქოს ვერ ხვდებიან, როგორ შეძლიათ ადამიანებს აქედან წასვლა, დასაბრუნებელი ბილეთის გარეშე?
ქალაქი, რომელშიც
…სომხური ენის გაკვეთილზე მასწავლებელი სრული სერიოზულობით ყვება: სომხურად კარს რა ქვია? ადვილი დასამახსოვრებელია. ინგლისურად? – Door! სომხურად? – “დურ. იცით ეს როგორ მოხდა? ჯვაროსნული ლაშქრობების დროს ინგლისელები სომხეთის გავლით მიდიოდნენ წმინდა მიწაზე. ბრიტანელებს ნორმალური სიტყვა არ ჰქონდათ. ისინი კითხულობდნენ, სად იყო წმინდა მიწის კარი. ჩვენ მათ ვაჩვენეთ და სიტყვა “დურ” ვასწავლეთ. ამას პრაქტიკული მიზანი ჰქქონდა. სხვათა შორის, სიტყვა “მერსი” ჩვენია, რომელიც ფრანგებს გულით ვაჩუქეთ, უბრალოდ ასე.
ქალაქი, რომელშიც
…. თუ პატარა ქალიშვილთან ერთად ქუჩაში სეირნობ, ის კი ცუდ ხასიათზეა, ტირის ან გაბრაზებულია, მაშინ ყვავილების გამყიდველს ყვავილს აჩუქებს, ნაყინის გამყიდველი – ნაყინს, ხოლო ნებისმიერი გამვლელი – ღიმილით კანფეტს მიაწვდის. ზუსტად ასეა. არავინ (ჯერ არ შევხვედრივარ შემთხვევას) დაიწყებს იმის განჯას და კრიტიკას, თუ „რა უზნეო ბავშვია, ახლა ვიღაც ბიძა, ან დეიდა წაგიყვანს“.
ქალაქი, რომელშიც
….ხოროვაცის სურნელზე იღვიძებ და/ან იძინებ. სამუშაო დღეებში თუ შაბათ-კვირას, მნიშვნელობა არ აქვს. სურნელი ტრიალებს ქალაქში. განსაკუთრებით, მაშინ როდესაც გადიხარ აივანზე და ქვედა მეზობელი საკუთარ აივანზე ნაკვერჩხალზე ხორცს ამზადებს და მწვაფის სუნს უშვებს. აივნიდან ფადახედავ, თავადაც ამოგხედავს და ღიმილით გეუბნება: “გინდა?” სხვათა შორის, საკუთარი მიღწევებიდან ვიტყვი. ქათმის და საქონლის ხორცის ხოროვატებს სუნით ვარჩევ.
ქალაქი, რომელშიც
….არასოდეს შეაკეთებენ ფილას ფარპეცზე, არ დაასრულებენ კასკადის მშენებლობას, არ დაასრლებენ შენობას კინოთეატრ „მოსკოვის“ მოპირდაპირე მხარეს, არ გააუმჯობესებენ არამს და ფავსტოსს შორის ტერიტორიას რესპუბლიკის მოედნიდან მაშტოცამდე და ა.შ. . ან იქნებ ააშენონ, შეაკეთონ და ფაასრულონ. არავინ იცის. ეს ხომ დიდი სომხური სამშენებლო კომპანია Random-ია.
ქალაქი, რომელშიც
…. შაბათ დილით მშვიდად მიდიხარ ეკლესიის გვერდით და შავ პიჯაკებში გამოწყობილი მამაკაცების მომღიმარი ჯგუფი გაჩერებს, ჭიქას გაწვდის, წითელ ღვინოს გისხამს. ქორწილია, ახალგაზრდების ჯანმრთელობისთვის! სვამ და განაგრძობ.
ქალაქი, რომელშიც
…. საღამოა, ბნელა, დგანან ახალგაზრდა, წვერიანი ბიჭების, რომლებიც ხმამაღლა კამათობენ, ცოტას ყვირიან და ძიძგილაობენ. იძაბები, შიშისგან იკუმშები, უახლოვდები და ხედავ, რომ ნაყინის დახლს შემოეხვივიან და გააფთრებული კამათობენ, რომელი ნაყინი აირჩიონ და ვინ დაასწრებს გადახდას. შვებით ამოისუნთქავ და ვზას გააგრძელებ“.
განა ბედნიერება არ არის ასეთ ქალაქში ცხოვრება? გილოცავ დაბადების დღეს, საყვარელო და ერთადო ერევან…
ლია ხოჯოიანი
