ქართველი დემოგრაფები ქვეყნის დემოგრაფიული ვარდნის ახალ ტალღაზე საუბრობენ — მათი თქმით, შობადობა საქართველოში მკვეთრად მცირდება, ხოლო მომავლის პროგნოზები დამაიმედებელი არ არის.
최ბნელი მონაცემებით, 1994 წლის შემდეგ პირველად, საქართველოში დაბადებულთა რაოდენობამ 40 ათასს ქვემოთ ჩამოიშვა. ოფიციალური მონაცემებით, 2024 წელს ქვეყანაში დაიბადა 39 483 ბავშვი, ხოლო გარდაიცვალა 43 971 ადამიანი. შესაბამისად, ბუნებრივი კლება 4 488 ადამიანით დაფიქსირდა.
დემოგრაფი გიორგი მელაძე მიიჩნევს, რომ შობადობის კლება მოსალოდნელი იყო და ეს ტენდენცია როგორც მოსახლეობის დემოგრაფიულ სტრუქტურას, ისე ახალგაზრდობის ღირებულებით განწყობებს უკავშირდება.
„არ მაქვს დამაიმედებელი პროგნოზი — ჩამოვიდა თაობა, რომელსაც არ სურს ბევრი შვილი ჰყავდეს,“ — აღნიშნა მელაძემ.
მისი თქმით, შობადობის შემცირების მთავარი მიზეზი რეპროდუქციული ასაკის (15–49 წლის) ქალების რაოდენობის კლებაა. თუ 1994 წელს საქართველოში ასეთი ქალების რაოდენობა 1,2 მილიონს აღემატებოდა, 2024 წლისთვის ეს რიცხვი მხოლოდ 820 ათასამდე შემცირდა. ეს მნიშვნელოვანი შემცირება ავტომატურად ამცირებს შობადობის პოტენციურ დონეს.
თუმცა, როგორც ექსპერტი ხაზგასმით აღნიშნავს, საქმე მხოლოდ რაოდენობაში არ არის:
„ყველაზე მნიშვნელოვანი — ახალგაზრდების ქცევაა. დღევანდელი თაობა არ ისწრაფვის სამი და მეტი შვილის გაჩენისკენ. მაშინ, როცა ერის თვითგანახლებისთვის სწორედ ასეთი რაოდენობაა საჭირო თითო ოჯახზე,” — აცხადებს მელაძე.
დემოგრაფის თქმით, საქართველო ამ პროცესში გამონაკლისი არ არის — მსგავსი დემოგრაფიული ცვლილებები განვითარებულ ქვეყნებსაც ახასიათებთ. განსაკუთრებით მძიმე ვითარებაა, მაგალითად, იაპონიასა და გერმანიაში. თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ საუბარია გლობალურ ტენდენციაზე, საქართველოში არსებული ვითარება მაინც საგანგაშოა:
„ეს არ გვახარებს და არ გვაძლევს დამშვიდების საფუძველს,” — ამბობს მელაძე.
ექსპერტები პროგნოზირებენ, რომ შობადობა კიდევ უფრო შემცირდება, თუ სახელმწიფო არ მიიღებს ეფექტურ ზომებს ოჯახების მხარდასაჭერად და შობადობის წასახალისებლად. წინააღმდეგ შემთხვევაში, უარყოფითი დინამიკა კიდევ უფრო გაღრმავდება და გამოიწვევს გრძელვადიან სოციალურ-ეკონომიკურ შედეგებს.
