საქართველოში იზრდება პოლიტიკური დაძაბულობა 2025 წლის 4 ოქტომბრის მუნიციპალური არჩევნების წინ. ყურადღების ცენტრშია თბილისის მერის პოსტისა და დედაქალაქის საკრებულოს 50 ადგილისთვის ბრძოლა — ქვეყნის ყველაზე მსხვილ მუნიციპალურრში. ერთ მილიონზე მეტმა (დაახლოებით 1,035 მილიონმა) ამომრჩეველმა უნდა განსაზღვროს, შეინარჩუნებს თუ არა მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ (ქო) დომინირებას, თუ ოპოზიცია შეძლებს მისი პოზიციების შეჯიბრებას. პროტესტები, უცხოურ ჩარევაში ბრალდებები და ოპოზიციის შიგნით არსებული დაყოფა ამ არჩევნებს საქართველოს სტაბილურობის ლაკმუსის ქაღალდად აქცევს.
არჩევნები: მასშტაბი და თამაშის წესები
4 ოქტომბრის მუნიციპალური არჩევნები მოიცავს საქართველოს 64 ქალაქსა და მუნიციპალიტეტს, სადაც აირჩევიან მერები და ადგილობრივი საკრებულოების დეპუტატები. თბილისში, მთავარ ბრძოლის ველზე, საკრებულო შედგება 50 დეპუტატისაგან: 25 აირჩევა პარტიული სიებით (ბარიერი — 4%), ხოლო 25 — მაჟორიტარული ოლქებით, ხმათა უმრავლესობით. მერის არჩევნებში გამარჯვებისთვის კანდიდატმა პირველ ტურში უნდა მიიღოს 50%-ზე მეტი ხმა, წინააღმდეგ შემთხვევაში დაინიშნება მეორე ტური. ხმის მიცემის უფლება აქვთ საქართველოს მოქალაქეებს, რომლებიც 18 წელს გადაცილებულნი არიან და რეგისტრირებულნი არიან მუნიციპალიტეტში. წინასწარ შედეგებს 5 ოქტომბერს გამოაცხადებენ, საბოლოო — ერთი თვის განმავლობაში. არჩევნებში 12 პარტია მონაწილეობს, თუმცა ოპოზიციის დაყოფა და პროტესტული აქტივობა შედეგს გაუთვალისწინებელს ხდის.
„ქართულმა ოცნებამ“, რომელმაც 2020 წელს 20 მუნიციპალიტეტიდან 19 მოიგო, კვლავ ტრიუმფის იმედი აქვს, თუმცა თბილისი მაღალი კონკურენციის ზონად რჩება.
თბილისის მერის კანდიდატები: ვინ ეცილება ძალაუფლებას?
ცხრა კანდიდატი, სხვადასხვა პოლიტიკური ძალის წარმომადგენელი, იბრძვის დედაქალაქის მერის პოსტისთვის. ცესკოს მიერ გამოქვეყნებული სია ასახავს მრავალფეროვან პოლიტიკურ ლანდშაფტს:
- კახა კალაძე („ქართული ოცნება“, №41): მოქმედი მერი, ქო-ს სტაბილურობის სიმბოლო. ჰპირდება ინფრასტრუქტურული რეფორმების გაგრძელებას და „რევოლუციური სცენარებისგან“ დაცვას. მისი პოზიცია გამყარებულია პარტიის მაღალი რეიტინგით.
- ირაკლი ქუპრაძე („ძლიერი საქართველო – ლელო“, №9): ახალგაზრდა ლიდერი „ლელოსა“ და „გახარია – საქართველოსთვის“ კოალიციიდან, აკეთებს აქცენტს კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლასა და ევროპულ კურსზე. აცხადებს, რომ გამარჯვების მაღალი შანსი აქვს.
- ოთარ ჩიტანავა („საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი“, №8): კონსერვატორი, ტრადიციული ღირებულებებისა და რუსეთისთან დაახლოების მომხრე.
- ზურაბ მაჭარაძე („კონსერვატორები საქართველოსთვის“, №3): უსვამს ხაზს ეროვნულ იდენტობას.
- კახა კუკავა („თავისუფალი საქართველო“, №7): ლიბერალური კანდიდატი, აკრიტიკებს ქო-ს ავტორიტარული ტენდენციების გამო.
- იაგო ხვიჩია („გირჩი“, №36): ახალგაზრდული პარტიის ლიდერი, რომელიც ლიბერტარიანიზმს პროტესტულ რიტორიკას უთავსებს.
- თეიმურაზ ბოკელავაძე („სამშობლო, ენა, სარწმუნოება“, №1), გიორგი ლილუაშვილი („საქართველო“, №11), გიორგი გაჩეჩილაძე („მწვანეთა პარტია“, №12) — წარმოადგენენ ნიშურ პლატფორმებს — ტრადიციონალიზმიდან ეკოლოგიამდე.
შიდა პროცესები: პროტესტები და „რევოლუციის“ მომზადებაში ბრალდებები
საქართველოს პოლიტიკური ატმოსფერო უკიდურესად გამძაფრებულია. ანტიმთავრობიანი აქციები კახა კალაძის შტაბთან 2025 წლის 8–15 სექტემბერს პიკს მიაღწია. 8 სექტემბერს პროტესტები ქო-სა და ოპოზიციის მხარდამჭერთა შორის დაპირისპირებაში გადაიზარდა, რამდენიმე ადამიანი დააკავეს. 11 სექტემბერს „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ (ენმ) ლიდერის, ლევან ხაბეიშვილის დაპატიმრებამ „რევოლუციის“ მოწოდებებისა და სამართალდამცავებისთვის 200 ათასი დოლარის ქრთამის შეთავაზების ბრალდებით ახალი პროტესტის ტალღა გამოიწვია.
გარდა ამისა, ოპოზიციამ 4 ოქტომბერი „ხელისუფლების შეცვლის დღედ“ გამოაცხადა. ხელისუფლება, თავის მხრივ, ოპოზიციას სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობაში ადანაშაულებს. პრომთავრობო ტელეკომპანია „იმედმა“ განაცხადა „უცხოელ კულისთა“ შესახებ — ამერიკულ არასამთავრობო ორგანიზაცია Atlas Network-სა და მის ვიცე-პრეზიდენტ თომას პალომერზე, რომელიც თითქოსდა სტუდენტებს აყალბებდა პროტესტებში მონაწილეობისათვის უნივერსიტეტების მეშვეობით. პარალელურად, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური (სუს) იძიებს ამ ბრალდებებს და „მკაცრ პასუხს“ ჰპირდება. ქო-ს დეპუტატები ლევან მაჭავარიანი და დავით მატიკაშვილი საუბრობენ „სერბეთში გამოცდილი სქემების“ შესახებ და მოუწოდებენ ახალგაზრდებს, არ გახდნენ „გლობალური ძალების ინსტრუმენტი“. პარლამენტის ვიცე-სპიკერი გია ვოლსკი ოპოზიციას „სისხლიან ნაცმოძრაობას“ უწოდებს, რომელიც „საქართველოს განადგურებით“ იმუქრება.
მიუხედავად უკმაყოფილებისა და პროტესტებისა, ოპოზიცია ორ ბანაკად არის გაყოფილი:
-
არჩევნების ბოიკოტის მომხრეები (ენმ, „კოალიცია ცვლილებებისთვის“), რომლებიც არჩევნებს არალეგიტიმურად მიიჩნევენ და „მშვიდობიან რევოლუციას“ ამზადებენ. მათი მხარდამჭერები, ზოგიერთ მონაცემის მიხედვით, შეადგენენ 20–25%-ს (ISSA, მაისი 2025), რაც შესაძლოა ამომრჩეველთა აქტივობას შეამციროს;
-
არჩევნებში მონაწილეები („ლელო“, „გახარია – საქართველოსთვის“ და „პატრიოტთა ალიანსი“), რომლებიც ქვეყნის დიდ ქალაქებში მანდატებისთვის იბრძვიან. ეს ნაბიჯი გამართლებულია, რადგან ზოგიერთი გამოკითხვის მიხედვით ოპოზიციური ამომრჩევლების 55%-მდე მხარს უჭერს ამ პარტიების მონაწილეობას.
მნიშვნელოვანია, რომ 13 სექტემბრის პროტესტს ცოტა მონაწილე ჰყავდა, რასაც მმართველი „ქართული ოცნება“ ოპოზიციის სისუსტედ აფასებს. თუმცა ხაბეიშვილის დაპატიმრებამ და ეუთოს მისიების უარმა არჩევნების მონიტორინგზე კიდევ უფრო გაამძაფრა დაძაბულობა. თუ ქო თბილისში 43%-ზე ნაკლებს მოაგროვებს, ოპოზიცია შესაძლოა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები მოითხოვოს, 2024 წლის ქარტიის მითითებით.
პარტიათა რეიტინგები: „ქართული ოცნება“ მოწინავე პოზიციაში?
საზოგადოებრივი აზრის საერთაშორისო კვლევითი ცენტრის (GORBI) მიერ ჩატარებული ბოლო გამოკითხვა (11–20 აგვისტო 2025, 2300 რესპონდენტი, ცდომილება ±3%), რომელიც პრომთავრობო ტელეკომპანია „იმედმა“ გამოაქვეყნა, აჩვენებს ქო-ს რეიტინგის ზრდას ივლისის 56,2%-დან ქვეყნის მასშტაბით 65,9%-მდე და თბილისში 54,6%-მდე. ნიუანსია, რომ გამოკითხვიდან გამორიცხული იყო ბოიკოტის მომხრე „ენმ“ და „კოალიცია ცვლილებებისთვის“, რის გამოც მათი ხმები გადანაწილდა.
შედეგები ქვეყნის მასშტაბით:
- „ქართული ოცნება“ — 65,9%
- „გახარია – საქართველოსთვის“ — 10,7%
- „ლელო – ძლიერი საქართველო“ — 10,4%
- „გირჩი“ — 5,1%
- „პატრიოტთა ალიანსი“ — 4,2%
- დანარჩენები — 3,7%
თბილისში სურათი ასეთია:
- „ქართული ოცნება“ — 54,6%
- „ლელო“ — 15,7%
- „გახარია – საქართველოსთვის“ — 14,8%
- „გირჩი“ — 8,8%
- „პატრიოტთა ალიანსი“ — 3,2%
-
დანარჩენები — 2,9%
პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ ქო-ს მაღალი რეიტინგი ხალხის ნდობისა და ოპოზიციის სისუსტის გამოხატულებად შეაფასა.
„ყველამ უკვე დაინახა, რომ ოპოზიცია რთულ მდგომარეობაშია. საზოგადოებაში მათ მიმართ დამოკიდებულება უკიდურესად პრობლემურია. რა თქმა უნდა, ეს ასახულია სოციოლოგიური კვლევების შედეგებში,“ — განაცხადა კობახიძემ.
მისი თქმით, მმართველი პარტია 64-ვე მუნიციპალიტეტში გამარჯვებას ელის.
პარლამენტის თავმჯდომარემ შალვა პაპუაშვილმა აღნიშნა, რომ „ლელოსა“ და „გახარია – საქართველოსთვის“, რომლებიც გამოკითხვის შედეგებით მეორე და მესამე ადგილს იკავებენ, არ აქვთ რესურსი გამარჯვებისთვის. მისი თქმით, მათ არ წარადგინეს მერობის კანდიდატები 28 ქალაქში და აკლდებათ 430 მაჟორიტარ დეპუტატობის კანდიდატი.
„შესაბამისად, ყველაფერი ეს აისახება რეიტინგებში. ხალხი ამას ხედავს. ისინი ხედავენ, რომ არის პატარა ექსტრემისტული ჯგუფი, რომელიც ღამით გამოდის და ძალადობას სჩადის. ისინი ძალადობენ, რადგან თვითონ აღიარებენ, რომ ცოტანი არიან და ექსტრემისტები არიან. ამიტომ ეს ყველაფერი აისახება რეიტინგებში და, რაც მთავარია, ამას ყველა 4 ოქტომბერს ნახავს,“ — აღნიშნა მან.
ოპოზიცია გამოკითხვას მანიპულაციურს უწოდებს, რადგან იქიდან გამორიცხულია ყველაზე გავლენიანი ოპოზიციური პარტია — „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“. უფრო ადრეული მონაცემები (ISSA, მაისი–ივნისი 2025) ქო-ს 40–50%-ით აფასებდა, ხოლო ბოიკოტმა შესაძლოა ამომრჩეველთა აქტივობა შეამციროს და ხელისუფლების პოზიციები გაამყაროს.
რა ელის საქართველოს 4 ოქტომბრის შემდეგ?
არჩევნები ქვეყნისთვის გამოცდა იქნება. კალაძის გამარჯვება და ქო-ს უმრავლესობა საკრებულოში ხელისუფლებას გაამყარებს, თუმცა გააძლიერებს ფალსიფიკაციის ბრალდებებს, განსაკუთრებით დაბალი აქტივობის პირობებში. „ლელოს“ ან „გახარია – საქართველოსთვის“ წარმატება თბილისში ოპოზიციისთვის პლაცდარმს შექმნის 2028 წლის არჩევნების წინ. რადიკალებმა, პირიქით, შესაძლოა პროტესტების ესკალაცია გამოიწვიონ, განსაკუთრებით მაშინ, თუ შედეგები სადავო გახდება. უცხოურ ჩარევაში ბრალდებები და ოპოზიციის შიგნით არსებული დაყოფა ქვეყანაში დამატებითი არასტაბილურობის რისკს აძლევს.
ამრიგად, 4 ოქტომბერი განსაზღვრავს, დარჩება თუ არა საქართველო „ქართული ოცნების“ სტაბილურ კურსზე თუ შიდა პოლიტიკური კრიზისის ახალ ფაზაში გადავა.
