საქართველოში მიმდინარე ყოველდღიური, თუმცა თანდათან შემცირებული ოპოზიციისა და მისი მხარდამჭერების მიტინგების ფონზე, გასულ წლის ივლისში დაფუძნებულმა საზოგადოებრივმა მოძრაობამ „ნეიტრალური საქართველო“ სარჩელით მიმართა გენერალურ პროკურატურას. მოძრაობის დამფუძნებლები მოითხოვენ ქვეყანაში მოქმედი ჯაშუშური ქსელის გამოვლენასა და მისი საქმიანობის გამოძიებას. როგორც მოძრაობის მიერ გავრცელებულ სპეციალურ განცხადებაშია აღნიშნული, მიტინგებზე თბილისში და ქვეყნის სხვა ქალაქებში ძალადობრივი გზით კონსტიტუციური წყობის შეცვლის მრავალრიცხოვანი მოწოდებები შეიცავს დანაშაულის ნიშნებს, რაც გათვალისწინებულია საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 317-ე მუხლით. საერთო ჯამში, საზოგადოებრივი მოძრაობის ლიდერები ელიან, რომ პროკურატურა დაიწყებს გამოძიებას სულ მცირე სისხლის სამართლის კოდექსის შვიდი მუხლით.
„საზოგადოება წლების განმავლობაში აკვირდება ჩვენი ქვეყნის წინააღმდეგ კოორდინირებულ თავდასხმებს, რომლებშიც მონაწილეობენ როგორც გარე ძალები, ასევე ოპოზიციაში ჩანერგილი უცხოური ინტერესების გამტარებლები. სახეზეა შეთანხმებული განცხადებები, ქმედებები, საერთო სტრატეგია საქართველოს ინტერესების საზიანოდ და ჩვენი ქვეყნის უცხოური ინტერესებისთვის გამოყენების მცდელობები“, — ნათქვამია განცხადებაში.
პროკურატურაში მიმართვის მიზეზებსა და მიზნებზე, ქვეყანაში შექმნილ სიტუაციაზე, ასევე გარე პოლიტიკური არენის მოვლენების გავლენაზე საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაზე Dalma News ესაუბრება ქართველი მეცნიერი, პოლიტიკოსი, მოძრაობა „ნეიტრალური საქართველოს“ წარმომადგენელი პეტრე მამრაძე.
— თქვენი მოძრაობა პროკურატურას სარჩელით მიმართა. რატომ სწორედ ახლა?
— რატომ ახლა? იმიტომ, რომ ახლა, ბოლოს და ბოლოს, „ქართული ოცნების“ ლიდერებმა — როგორც პარტიის პოლიტსაბჭოს დონეზე, ასევე პარლამენტის დონეზე და აღმასრულებელი ხელისუფლების დონეზე — განაცხადეს, რომ ისინი ამას გააკეთებენ, ანუ დაგმობენ სააკაშვილის რეჟიმს. მანამდე არაერთხელ იყო ამის შესახებ ნათქვამი, მაგრამ, სამწუხაროდ, არაფერი გაკეთებულა. ჯერ კიდევ 2012 წელს არჩევნებში გამარჯვებულ კოალიცია „ქართულ ოცნებას“ შეეძლო ცხელ კვალზე გამოეძიებინა საშინელი, სისხლიანი დანაშაული — ლაფანყურის ხოცვა-ჟლეტა, როდესაც სააკაშვილის დავალებით, რომელსაც ასრულებდა მერაბიშვილი, დახვრიტეს როგორც შეიარაღებული ჩეჩნების, ქისტების ჯგუფი, ასევე ქართველი ოფიცრები-სამართალდამცავები. ეს ტერორისტული ოპერაცია დღემდე არ არის გამოძიებული და სასამართლომდე მიყვანილი, თუმცა ჯერ კიდევ 2013 წელს „ოცნების“ ლიდერები ამბობდნენ, რომ ყველაფერი თითქმის გამოძიებულია, რომ კიდევ ცოტა და საქმეს სასამართლოში გადასცემენ და მაშინ საზოგადოება გაიგებს საშინელ სიმართლეს. და რა? უკვე 13 წელი გავიდა და არაფერი გაკეთებულა.
— რა შეუშალა მაშინ ხელი გამოძიების ბოლომდე მიყვანას?
— იქ იყო სირთულეები გუნდში. რაზე შეიძლება იყოს საუბარი, როდესაც იმ კოალიციაში („ქართული ოცნება“) იყვნენ რესპუბლიკელები, გუბაზ სანიკიძე, ლევან ბერძენიშვილი, რომელიც აცხადებდა, რომ არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება სააკაშვილის წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმის აღძვრა, რადგან ის ბევრად უფრო პოპულარულია მსოფლიოში, ვიდრე მთელი საქართველო ერთად აღებული. შემდეგ, ბოლოს და ბოლოს, გადაწყვიტეს. სანამ მას (მიხეილ სააკაშვილს) დაუმტკიცეს მხოლოდ მისი საშინელი დანაშაულების მცირე ნაწილი, მაგრამ ესეც საკმარისია, რომ ის იმყოფებოდეს პატიმრობაში, თუნდაც მდიდრულ კლინიკაში, მაგრამ მაინც პატიმრობაში. კიდევ სააკაშვილის მმართველობის პერიოდში დავწერე წიგნი ავანტიურაზე „08.08.08“, რომლის მნიშვნელოვანი ნაწილი — დოკუმენტურად დადასტურებული თავად სააკაშვილის დანაშაულები, სხვა პოლიტიკოსების გამოსვლები და ფაქტები, ფაქტები, ფაქტები. ჯერ კიდევ 2012 წელს ეს წიგნი გადავეცი გამარჯვებულ „ოცნებას“ და გამოვთქვი იმედი, რომ ეს, შესაძლოა, სააკაშვილის მმართველობის მთელი პერიოდის ყველაზე საშინელი დანაშაული იქნება გამოძიებული. მაგრამ საქმეს მსვლელობა არ მისცეს. თუმცა სააკაშვილის მმართველობის დროს ბევრს საუბრობდნენ ადამიანის უფლებების მასობრივ დარღვევებზე, მათ შორის წამყვანი საერთაშორისო ორგანიზაციები, პატიოსნად და ობიექტურად წერდა აღმაშფოთებელ დარღვევებზე ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა ყოფილო უმაღლესი კომისარი თომას ჰამარბერგი. და არაფერი… და აი ახლა, მე ძალიან ვიმედოვნებ, ყველაფერი დაიძვრება მკვდარი წერტილიდან. მინდა მივმართო ივანიშვილის სიტყვებს, რომელმაც დაახლოებით ასე თქვა: აბა, რა ვქნათ, მართლმსაჯულება, როგორც ურემი, ჭრიალებს და, ჭრიალით, წინ მიიწევს.
— ალბათ, იყო დასავლეთის ზეწოლა „ოცნებაზე“? და ის გრძელდება ახლაც…
— რა თქმა უნდა, იყო დასავლეთის ზეწოლა. რადგან სააკაშვილი განიხილებოდა როგორც დასავლეთის მეგობარი და ბუშის პირადი მეგობარი. მაგრამ მინდა ერთი რამ ვთქვა: როდესაც 2008 წლის 5 იანვარს ჩატარდა არჩევნები, იმ ხოცვა-ჟლეტის შემდეგ, რომელიც ხელისუფლებამ მოაწყო 2007 წლის 7 ნოემბერს და რის შემდეგაც სააკაშვილი წავიდა (ფორმალურად, რა თქმა უნდა) პრეზიდენტის პოსტიდან, აი, 2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ მაშინდელმა ეუთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის (ODIHR) დამკვირვებელთა კომისიის თავმჯდომარემ დიტერ ბოდენმა განაცხადა, რომ არჩევნები გაყალბდა, ჩატარდა უხეში დარღვევებით, ეუთომ დაწერა ძალიან მძიმე ანგარიში, რომელიც ვერ შეედრება იმასთან, რომელიც მან ახლა გამოაქვეყნა. თუმცა, პირდაპირ მეორე დღეს ბოდენის მოადგილემ განაცხადა, რომ ყველა დარღვევა, რომელიც გამოვლინდა დამკვირვებლების მიერ არჩევნების დროს, ისინი ანგარიშში არ ასახავენ, რადგან ეს მაინც სიტუაციას არ შეცვლის. ხოლო კიდევ რამდენიმე დღეში ბუშის მრჩეველმა უსაფრთხოების საკითხებში სტივენ ჰედლიმ განაცხადა, რომ ბუშმა უკვე დაურეკა სააკაშვილს, მიულოცა არჩევნებში გამარჯვება და წარმატება უსურვა. ანუ მიუხედავად იმისა, რომ ეუთო ძალიან მკაცრ დასკვნამდე მივიდა, დასავლეთმა მაინც დაუჭირა მხარი სააკაშვილს. დასავლეთის მხრიდან ზეწოლა, რა თქმა უნდა, იყო და არის. ამის შესახებ ივანიშვილმაც არაერთხელ ღიად განაცხადა. სწორედ ამიტომ ახლა აქვს აზრი პროკურატურაში სარჩელის შეტანას.
– როგორ შეაფასებდით ქვეყანაში არსებულ შიდა პოლიტიკურ ვითარებას? ოპოზიცია და დასავლეთი პოლიტიკურ კრიზისზე საუბრობენ. აქციები უკვე ორი თვეა გრძელდება. რა იქნება შემდეგ?
– რა მდგომარეობა გვაქვს? საქართველოში არანაირი პოლიტიკური კრიზისი არ არის. პოლიტიკური კრიზისი არის მაშინ, როდესაც სახელმწიფოს ძირითადი ინსტიტუტები ფუნქციონირებას წყვეტენ, როდესაც პარლამენტი ვერ ამტკიცებს მთავრობას, მთავრობა ვერ იღებს პარლამენტის ნდობას და იძულებულია გადადგეს, როგორც ეს ახლა საფრანგეთში ხდება. პოლიტიკური კრიზისი ნიშნავს, როდესაც ძალოვანი სტრუქტურები ფუნქციონირებას წყვეტენ, როდესაც ხდება ის, რაც ნამდვილად იყო 2003 წლის შემოდგომაზე, როცა კორუფცია ყველა დონეზე უკიდურეს მასშტაბამდე იყო გაბერილი, ხალხს ამის მოთმენა აღარ უნდოდა და სჯეროდა, რომ შეიძლებოდა უკეთესი მომავლის შექმნა. 2003 წლის არჩევნების შემდეგ, როცა საპროტესტო გამოსვლები დაიწყო, პოლიციის მაღალჩინოსნები, განსაკუთრებით – თბილისის პოლიციის ხელმძღვანელები, პირდაპირ მიტინგებზე იდგნენ და ხალხს ეფიცებოდნენ, რომ მათ მხარეს იყვნენ. ახლა ასეთი რამ არ ხდება. საქართველო მსოფლიო ბანკის შეფასებით, ეკონომიკური ზრდის ტემპით მსოფლიოში მეორე ადგილზეა და აღმოსავლეთ ნახევარსფეროში – პირველ ადგილზე.
გასული წლის მონაცემებით, მსოფლიო ბანკის შეფასებით, საქართველომ პირველად შეაღწია საშუალოზე მაღალი შემოსავლის მქონე ქვეყნების სიაში. საქართველო, ასევე, მსოფლიოში 15-ე ადგილზეა პოლიტიკური პარტიებისა და პოლიტიკური ჯგუფების დამოუკიდებლობის კუთხით. ამას გარდა, თბილისში და სხვა ქალაქებში მიმდინარე საპროტესტო აქციები მხოლოდ გარკვეული დასავლური ლიდერების წახალისებითა და განცხადებებით არსებობს.
თუ გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის გენერალური მდივნის, გუტერეშის მსგავსად, ყველა დაიწყებს პრეზიდენტ კაველაშვილისა და პრემიერ-მინისტრ კობახიძის მილოცვას, ნაცვლად იმისა, რომ ზურაბიშვილი გამოაცხადონ ერთადერთ ლეგიტიმურ მმართველად, როგორც ამას აშშ-ის ცალკეული სენატორები (თუმცა – მცირე რაოდენობით) და სხვა ქვეყნების პოლიტიკოსები აკეთებენ, მაშინ ეს საპროტესტო აქციები იმავე დღეს შეწყდება. ფაქტობრივად, ეს აქციები მხოლოდ იმით არსებობს, რომ ე.წ. „დემოკრატიული ქვეყნები“ ამტკიცებენ, თითქოს არ აღიარებენ ამ არჩევნებს. რა თქმა უნდა, დასავლეთშიც არიან ადამიანები, რომლებიც სიმართლეს ამბობენ და აღნიშნავენ, რომ საქართველოში არჩევნები სამართლიანად და თავისუფლად ჩატარდა, ხოლო დემოკრატიის პრობლემა ახლა ბრიუსელშია და არა თბილისში. როდესაც წავიკითხე მაკკეინის ინსტიტუტის ანგარიში, ხოლო მანამდე – მარშალის ფონდის დასკვნა, განგაშის ზარები დავრეკე. ორივე ანგარიშს ხელი მოაწერა ერთმა და იმავე ქალბატონმა – ლორა თორნტონმა, რომელიც წლების განმავლობაში საქართველოში NDI-ის ოფისს ხელმძღვანელობდა და სააკაშვილის პარტიის („ნაციონალური მოძრაობის“) ახლო მეგობარი იყო. სწორედ ამ NDI-ის განყოფილებიდან გადავიდა პოლიტიკაში თინა ბოკუჩავა. ფაქტობრივად, მათ თბილისის ფილიალი სააკაშვილის რეჟიმის პოლიტიკური კადრების საბადოდ გადააქციეს.
– შეგიძლიათ მოკლედ აღწეროთ ეს ანგარიშები?
– ამ ანგარიშებში პირდაპირ იყო ნათქვამი, რომ თუ „ქართული ოცნება“ კვლავ გაბედავს და არჩევნებში გაიმარჯვებს, მაშინ ამ არჩევნებს უნდა გამოაცხადონ არალეგიტიმურად. მათი მტკიცებით, თითქოსდა, ქართველი ხალხი დასავლეთს უჭერს მხარს, ხოლო ამჟამინდელმა მთავრობამ დასავლური გზა დატოვა. ორი კანონი – უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ და ლგბტ პროპაგანდის აკრძალვის შესახებ – თითქოს საქართველოს დასავლური განვითარების გზიდან ამოსვლას ნიშნავს. ეს კი სრული ტყუილი და მანიპულაციაა. ქართველი ხალხი არ თვლის, რომ ამ ორი კანონის გამო „ქართული ოცნება“ ანტიდასავლური ან პრორუსული გახდა.
ასევე, მოსახლეობის უმეტესობა არ თვლის, რომ იმ ოთხმა ოპოზიციურმა პარტიამ, რომლებმაც არჩევნებში ბარიერი გადალახეს და პარლამენტში შევიდნენ, საქართველო ნათელ მომავალში უნდა წაიყვანონ და ევროკავშირში შეიყვანონ. ახლა სოციალურ ქსელებში რაც ხდება – ეს ბულინგია, სიძულვილის ენა, პოლარიზაცია. თუ ვინმე „ქართულ ოცნებას“ არ ეწინააღმდეგება, მათ ავტომატურად „პროკრემლურად“ ნათლავენ. ასეთი ადამიანები სხვა აზრის მოსმენასაც კი არ აპირებენ.
– აქციები გრძელდება, თუმცა მათი რაოდენობა მცირდება. რა იქნება შემდეგ?
– მიუხედავად ყველა ძალისხმევისა, მიუხედავად უზარმაზარი ფინანსური მხარდაჭერისა (ბანერები, მაისურები, მანქანები, ტელევიზიები, კამერებით აღჭურვილი ჯიპები და ა.შ.), ქუჩებში გამოსული ხალხი სტატისტიკურ ნულად რჩება. ყოველდღიურად დაახლოებით 3 000 ადამიანი გამოდის, რაც საქართველოს მოსახლეობასთან ან თუნდაც მხოლოდ თბილისის მოსახლეობასთან შედარებით სტატისტიკურ ნულს წარმოადგენს. ამიტომ, ვფიქრობ, შეუძლიათ გააგრძელონ აქციები, თუნდაც შემდეგ არჩევნებამდე. ამ წელს ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებია, 2028 წელს – საპარლამენტო. თუმცა, „ქართულ ოცნებას“ მოვუწოდებ, რომ მათმა ლიდერებმა უფრო აქტიურად ისაუბრონ სიმართლეზე, გააჟღერონ ფაქტები, როგორც ეს თეა წულუკიანმა გააკეთა.
– „ქართულ ოცნებას“ დიდი იმედი ჰქონდა აშშ-ის ადმინისტრაციის შეცვლისა და ტრამპის გუნდის მოსვლის. თქვენ რა მოლოდინები გაქვთ?
– მოლოდინები და იმედები, რა თქმა უნდა, არსებობს. მაგრამ ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, შეძლებს თუ არა ტრამპი და მისი გუნდი ამ ბიუროკრატიული სისტემის, ე.წ. „ღრმა სახელმწიფოს“ დამარცხებას. ოპოზიცია ამტკიცებს, რომ „ქართული ოცნება“ „ღრმა სახელმწიფოს“ თავად იგონებს, მაგრამ ამის შესახებ ჯერ კიდევ ჯონ კენედიმ ისაუბრა. ტრამპს ჯადოსნური ჯოხი არ აქვს, თუმცა მან გაიმარჯვა, მართალია მცირე უპირატესობით (დაახლოებით 1.5%-ით), მაგრამ მის გარშემო გაერთიანდნენ ის ადამიანები, ვინც ამერიკის მომავლისთვის იბრძვის. ამიტომ, იმედები ნამდვილად არსებობს. თუმცა, ევროპა ტრამპისთვის არ წარმოადგენს პრიორიტეტს.
ირინა ხაჩიძე
