Թբիլիսիի հին հայկական թաղամասում՝ Մեյդանի շրջանում, տեղի ունեցավ 111-րդ Վարդատոնը՝ նվիրված մեծ աշուղ Սայաթ-Նովային։ Այդ օրը Վրաստանի մայրաքաղաքի կենտրոնը լցված էր երգերի հնչյուններով, վարդերի բույրով և մշակութային միասնության մթնոլորտով։
Վարդատոնը ավանդաբար սկսվեց երթով, որը մեկնարկեց Վրաստանի հայոց թեմի հովանու ներքո գործող մշակութային կենտրոնից՝ Հովհաննես Թումանյանի Տնից։ Երթի մասնակիցները կարմիր վարդեր ձեռքին անցան Թբիլիսիի կենտրոնական փողոցներով՝ դեպի Սուրբ Գևորգ Մայր Տաճարի բակ, որտեղ հանգչում է Սայաթ-Նովան, և ծաղիկներ խոնարհեցին նրա շիրիմին՝ ի նշան հարգանքի նրա անմահ արվեստի և մշակութային ժառանգության հանդեպ։
Տոնական պատարագից հետո տեղի ունեցավ հոգեհանգստյան կարգ, որը մատուցեց Վրաստանի հայոց թեմի առաջնորդ Տ․ Կիրակոս եպիսկոպոս Դավթյանը՝ հոգևորականների ուղեկցությամբ։
Այնուհետև տոնակատարությունն անցկացվեց Գորգասալիի հրապարակում, որտեղ կազմակերպվել էր մեծ համերգ՝ աշուղական երգի և ժողովրդական երաժշտության կատարմամբ։
Տոնական միջոցառմանը մասնակցում էին կատարողներ Վրաստանից և Հայաստանից։ Բեմից հնչեցին Սայաթ-Նովայի ստեղծագործությունները՝ Մավր Մկրտչյանի, Ալիկ Քսպոյանի և Հայաստանի վաստակավոր արտիստ՝ հատուկ հյուրը՝ Հարութ Փամբուկչյանի կատարմամբ։
Տոնական մթնոլորտը հարստացրին հայկական և վրացական պարային համույթների գունեղ ելույթները, որոնք ընդգծեցին երկու ժողովուրդների մշակութային հարստությունն ու միասնականությունը։
Միջոցառումն անցկացվեց Վրաստանի հայերի միության, Թբիլիսիի քաղաքապետարանի և քաղաքային ժողովի, Վրաստանում Հայաստանի դեսպանության, ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության, Վրաստանի հայոց թեմի կրթամշակութային կենտրոնների, ինչպես նաև Թբիլիսիի Պետրոս Ադամյանի անվան հայկական դրամատիկական թատրոնի աջակցությամբ։
Վարդատոնը, որը հիմնադրվել է 1914 թվականին՝ վրաց գրականագետ Իոսեբ Ղիրսաշվիլիի, հայ մեծ գրող Հովհաննես Թումանյանի և նկարիչ Գևորգ Բաշինջաղյանի նախաձեռնությամբ, վաղուց դարձել է հայ-վրացական բարեկամության խորհրդանիշ։ Այն նշվում է ամեն տարի՝ մայիսի վերջին, և համախմբում է մշակույթի գործիչների, հասարակական ակտիվիստների, թբիլիսցիների և քաղաքի հյուրերի։
Այսօր Վարդատոնը նշվում է ոչ միայն Թբիլիսիում, այլ նաև Երևանում, որտեղ ևս Սայաթ-Նովային նվիրված միջոցառումներ են կազմակերպվում՝ ի նշան հարգանքի ու երախտագիտության։ Սա ընդգծում է Սայաթ-Նովայի կերպարի համամիավորող նշանակությունը ամբողջ տարածաշրջանի համար։
Սայաթ-Նովան իր ստեղծագործությունները գրել է հայերեն, վրացերեն, ադրբեջաներեն և պարսկերեն, երգել է սիրո, առաքինության և ժողովուրդների բարեկամության մասին։ Նրա հայտնի արտահայտությունը՝ «Սերը երգ է, որն լեզու չունի», դարձել է Վարդատոնի նշանաբանը՝ ևս մեկ անգամ հիշեցնելով, որ մշակույթն ուժեղ է այնքան ժամանակ, քանի դեռ այն պահպանում ենք մեր սրտում և փոխանցում հաջորդ սերունդներին։
Վարդատոնը պարզապես տոն չէ։ Դա կամուրջ է անցյալից դեպի ապագա, հիշողության ձայն, որը ապրում է սրտերում։
