Xaricdə daşınmaz əmlakın alınması dünyada ən etibarlı və populyar investisiya qərarlarından biridir. Hətta pandemiya şəraitində belə, mənzil bazarlarında, xüsusilə də Avropa bazarında tələbat daim yüksək olaraq qalır. Azərbaycandan olan alıcılar xarici daşınmaz əmlaka əsasən orada yaşayış icazəsi almaq və ya öz kapitalını qorumaq, yaxud artırmaq məqsədilə maraq göstərirlər.
Dalma Newsə müsahibəsində Beynəlxalq İnvestisiya eksperti, maliyyə planlaşdırılması kursunun müəllifi Erik Rozenfeld Azərbaycan vətəndaşlarının hansı Avropa bazarlarına daha tez-tez sərmayə yatırdıqlarını və Avropada daşınmaz əmlak almaq üçün hansı minimal yatırımların tələb olunduğunu söyləmişdir.
«Azərbaycan üçün Türkiyənin Daşınmaz əmlak bazarı ən populyar istiqamət olaraq qalır. Azərbaycan investorları burada digər bazarlarla müqayisədə daha tez-tez və daha çox kvadrat metrlər alırlar. Avropanın daha bahalı hissəsindən fərqli olaraq, Türkiyə nisbətən daha rahat büdcə həlləri təklif edir. Ucuz qiymətlər, komfortlu, münasib rahat iqlim, aydın mədəniyyət, dil baryerinin olmaması, ərazi yaxınlığı – bütün bu amillər daşınmaz əmlakın alınması zamanı ölkənin seçilməsində mühüm rol oynayır və bu baxımdan Türkiyə bazarı həmin bu tələblərə cavab verir. Ona görə də Azərbaycan investorları tərəfindən nə üçün Türkiyə iqtisadiyyatına sərmayə qoyulduğu tamamilə aydındır. Bu siyahıya həmçinin Rusiya və Gürcüstanın mənzil bazarlarını da daxil etmək olar»,–deyə Erik Rozenfeld bildirib.
Ekspertin sözlərinə görə, bu gün İspaniya, Yunanıstan və Bolqarıstanın daşınmaz əmlak bazarlarında Azərbaycandan olan investorlara getdikcə daha tez-tez rast gəlmək olar, lakin son bir neçə il ərzində ən məşhur və popuiyar istiqaməti Çernoqoriya mənzil bazarı tutur.
«Son illər Azərbaycan investorlarında Monteneqroya tələbat artır. Söhbət yalnız ekonom seqmentdə investisiyalardan getmir. Fiziki və hüquqi şəxslər müxtəlif məqsədlər üçün kifayət qədər bahalı obyektlər əldə edirlər. Məsələn, 2016-cı ildə ARDNŞ Monteneqroda yeni kurortun tikintisi layihəsinə sərmayə yatırıb (90 il müddətinə keçmiş hərbi obyektin icarəyə verilməsi üzrə tender 2012-ci ildə Monteneqroda keçirilib və Triangle Investments and Development Limited şirkətinin təqdim etdiyi SOCAR tərəfindən qalib gəlib. Layihənin dəyəri 500 milyon avro – avt səviyyəsində qiymətləndirilir.). Həmçinin Azərbaycandan olan investorlara İspaniya, Yunanıstan, Bolqarıstan Daşınmaz əmlak bazarlarında rast gəlmək olar», – deyə ekspert bildirib.
Erik Rosenfeldin sözlərinə görə, pandemiya Avropanı sarsıtdı, lakin mənzil bazarı yetərincə tez bir zamanda özünə gəldi. Sərhədlər açıldıqca və hava əlaqəsi yoluna düşdükcə, xarici sərmayəçilər tərəfindən mənzilə tələbat təzələndi və Avrozonanın əksər ölkələrində yaşayış daşınmaz əmlak qiymətləri iqtisadi cəhətdən özünü doğrultmuş səviyyəyə qayıtmış oldu.
«Koronavirus pandemiyası, əlbəttə, MDB-dən, o cümlədən Azərbaycandan olan xarici alıcıların sayının azalmasına təsir edib. Söz investorların maliyyə imkanlarının aşağı düşməsindən çox, sərhədlərin hərəkətinin məhdudlaşdırılmasından və bağlanmasından gedir. Buna baxmayaraq, potensial alıcılar Avropa bazarına maraq göstərirdilər və karantin tədbirlərinin zəifləməsindən sonra Aİ-nin mənzil sektoru nəzərəçarpacaq dərəcədə canlandı və həyata keçirilən sövdələşmələrin sayı artmağa başladı», –deyə Erik Rosenfeld bildirdi.
CBRE Daşınmaz əmlak sahəsində aparıcı beynəlxalq konsaltinq şirkətinin son məlumatlarına görə, Avropa bazarında investisiyaların həcmi 2021-ci ilin üçüncü rübündə 77,3 milyard avro təşkil edib ki, bu da ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə 55% çoxdur. Bu, 2019-cu il istisna olmaqla, müvafiq göstəricinin 78,8 milyard avroya çatması istisna olmaqla, əvvəlki beş il ərzində üçüncü rübün göstəricilərindən yüksəkdir ki, bu da pandemiyaya qədər mövcud olan fəallıq səviyyəsinə qayıdıldığını göstərir. Avropa bazarında müxtəlif səviyyəli gəlir və əmanətləri olan insanlar üçün nəzərdə tutulmuş geniş təkliflər təqdim edilmişdir. Azərbaycandan olan investorlar həm paytaxtda, həm də sahildə və kiçik şəhərlərdə daşınmaz əmlaka investisiya qoymağa üstünlük verirlər. Eyni zamanda, yaşayış icazəsi və vətəndaşlıq almaq üçün proqramlar çərçivəsində İspaniya, Portuqaliya və Monteneqroda çoxları tərəfindən mənzillər nəzərdən keçirilir.
«Daşınmaz əmlak qiymətlərinin statistikası Avrozonada müxtəlif rəqəmlər əks etdirir. Hər şey investorun «cibinin» ölçüsündən asılıdır. Alıcıları şərti olaraq üç kateqoriyaya bölmək olar. Birinciləri 50-150 min avro diapazonunda olan ekonom-seqment mənzil maraqlandırır. Bir qayda olaraq, belə nisbətən aşağı məbləğə görə, əcnəbilər mənzili Bolqarıstan, Türkiyə, Gürcüstan və Costa Blanca İspan regionunda əldə edirlər. İkinci qrup alıcılar 200-500 min avro həddində mənzil əldə edirlər. Bunlar öz yaşayışları və ya investisiya məqsədləri üçün mənzil əldə edən əcnəbilərdir. Yeri gəlmişkən, ölkə seçiminə yalnız qiymət, mülayim iqlim deyil, həm də yaşayış və vətəndaşlıq əldə etmək imkanı da təsir göstərir. Məsələn, Portuqaliyanın daşınmaz əmlakına investisiyalar zamanı 350 min avro əldə edə bilərsiniz mülki icazənin isə İspaniya «qızıl viza» başa gələcək təcrübəsi 500 min avro. İnvestorların üçüncü kateqoriyası 500 min avro və daha çox sərmayə qoyan fiziki və hüquqi şəxslərdir. Əməliyyatların məbləği çoxmilyonlu ola bilər»,-deyə Erik Rosenfeld bildirdi.
Qeyd edək ki, bu ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycan vətəndaşları Türkiyədə 1325, noyabrda isə 185 mənzil alıblar. Türkiyənin Statistika İdarəsi xəbər verir ki, bu, ötən ilin hesabat dövrü ilə müqayisədə 17,9% və 77,9% çoxdur. Ümumilikdə, ötən aylarda xarici vətəndaşlara 51 352, ötən ay isə 7 441 mənzil satılıb ki, bu da bir il əvvəllə müqayisədə 39,5% və 48,2% çoxdur.
Ən çox tələbat İran vətəndaşları arasındadır – son bir ayda onlara 1406 mənzil, yanvar-noyabr aylarında isə 8594 mənzil satılıb. İkinci yerdə keçən ay Türkiyədə 1075 mənzil, yanvar-noyabr aylarında isə 7622 daşınmaz əmlak alan İraq vətəndaşlarıdır. Eyni zamanda, ilk üçlük Rusiya vətəndaşlarıdır.
Аysel Мамеdоva
