Հաղորդակցության զարգացման ազգային հետազոտական ինստիտուտի (ՀԶԱՀԻ) կողմից 2022 թվականին անցկացված հետխորհրդային տարածքի երկրների հաղորդակցային վարչակարգերի (բացառությամբ մասամբ ճանաչված պետությունների) տարեկան մոնիթորինգի արդյունքներն արտացոլվել են հարևան երկրների հաղորդակցային ռեժիմների բարեկամության վարկանիշում: Փաստաթղթից հետևում է, որ հաղորդակցային ռեժիմներն այն պայմաններն ու կանոններն են, որոնք ստեղծված են երկրում ներքին և արտաքին հաղորդակցությունների համար։ Անցյալ տարվա արդյունքներով այս չափանիշներին համապատասխանել է ութ երկիր։ Dalma News-ի համար թեմայի շուրջ մեկնաբանություններ է արել քաղաքական մեկնաբան Ռուբեն Մարգարյանը։
Պարոն Մարգարյան, այս տարի Հայաստանը նշված վարկանիշում զբաղեցրել է հինգերորդ տեղը՝ զիջելով Ղազախստանին, Ուզբեկստանին, Ղրղզստանին և Բելառուսին։ Անցյալ տարվա համեմատ Հայաստանը երկու տողով զիջել է դիրքերը։ Ձեր կարծիքով, ինչպե՞ս կարելի է բացատրել նման արդյունքը։
Սրանք Ռուսաստանի դեմ Արևմուտքի սանձազերծած տոտալ տեղեկատվական պատերազմի հետևանքներն են։ Ուկրաինայում հատուկ ռազմական գործողության մեկնարկից հետո տեղեկատվական պատերազմը նոր մակարդակի հասավ։ Հայաստանը պարարտ հող է դրա համար, քանի որ երկար ժամանակ հանրապետությունում պարզապես ծաղկում էին արևմտյան ուղղվածություն ունեցող ՀԿ-ները։ Սրան ավելացնենք Հայաստանի պարտությունը 2020 թվականի պատերազմում: Նման աղետներից հետո միշտ սկսվում է մեղավորների որոնումը, և արևմտյան աշխարհն ամեն կերպ առաջ է տանում այն տեսակետը, թե Ռուսաստանը չի օգնել Հայաստանին ինչպես հարկն է։ Նման միտումը ձեռնտու է նաև Հայաստանի իշխանություններին, քանի որ թույլ է տալիս պատերազմում կրած պարտության և Ադրբեջանին հետագա զիջումների համար քննադատությունները գցել Ռուսաստանի վրա։
Նախագծի հեղինակներն ընդգծել են, որ Հայաստանը, Ղրղզստանը և Ղազախստանը տատանվող երկրներ են, ինչը ենթադրում է նրանց դիրքերի դրական փոփոխություն 2023 թվականին։
Դրական փոփոխությունը հեշտ գործ չէ: Այո, շատ բան կախված է հենց Ռուսաստանի գործողություններից, օրինակ՝ Արցախում ռուսական խաղաղապահ զորախմբի քայլերից։ Սակայն եթե Ռուսաստանը արդարացնի որպես դաշնակից բոլոր սպասելիքները, ապա նույնիսկ այս դեպքում Հայաստանում հակառուսական ձայները հազիվ թե լռեն։ Արևմուտքը չափազանց մեծ քանակությամբ ռեսուրսներ է օգտագործում հակառուսական քարոզչության համար ամբողջ աշխարհով մեկ: Թվում է, թե մեկ շնչին բաժին ընկնող հաշվարկով Հայաստանն առաջատար է լինելու հակառուսական քարոզչության համար Արևմուտքի ֆինանսական ծախսերի առումով։
Վարկանիշի արդյունքների համաձայն՝ «Կրոնական հաստատությունները, որոնք 2021 թվականին բարեկամական հաղորդակցության ուղիներ էին մնում նույնիսկ ոչ բարեկամական երկրներում, իշխանությունների կողմից ճնշումների են ենթարկվում և ստիպված են քաղաքական ընտրություն կատարել»։ Ինչպիսի՞ իրավիճակ է Հայաստանի հոգևոր ոլորտում, եթե հաշվի առնենք, որ «թավշյա» հեղափոխության ժամանակ իշխանությունների դիրքորոշումը Հայ առաքելական եկեղեցու նկատմամբ կրիտիկական էր։
Իշխանությունների վերաբերմունքը Հայ առաքելական եկեղեցու նկատմամբ մնում է բացասական: Այնքան բացասական, որ հայոց աշխարհի հոգևոր առաջնորդները անգամ չմասնակցեցին անցյալ տարի տեղի ունեցած «Հայաստան-Սփյուռք» խոշոր համաժողովին։ Եվ, իհարկե, պաշտոնյաների և հոգևոր առաջնորդների նման առճակատումը բացատրվում է Հայ եկեղեցու ավանդական արժեքներին, այդ թվում՝ հայ-ռուսական ավանդապես ամուր կրոնական կապերին հավատարիմ մնալով։
Ըստ Ձեզ՝ որքանո՞վ են ընդունելի ՀԶԱՀԻ հետազոտական աշխատանքների արդյունքները Հայաստանի ղեկավարության համար, որն այսօր ընտրել է կոմպլեմենտար արտաքին քաղաքականության բացահայտ ուղին, ընդ որում՝ կտրուկ շրջադարձով դեպի Արևմուտք։
Ենթադրում եմ, որ Հայաստանի իշխանությունները կբավարարվեն նրանով, որ հանրապետությունը երկու տողով ետ է ընկել վերջին հարցման արդյունքների համեմատ, երբ Հայաստանը Ռուսաստանի նկատմամբ դրական վերաբերմունքով զիջում էր միայն Բելառուսին և Ղազախստանին։ Այժմ Հայաստանը հինգերորդ տողում է՝ թեկուզ աննշան, բայց առաջ թողնելով Ղրղզստանին և Ուզբեկստանին։ Պաշտոնական Երևանը կարող է բավարարված լինել. այժմ նա կարող է Արևմուտքին որպես հաշվետվություն ներկայացնել այն փաստը, որ հասարակական ընկալման մեջ Ռուսաստանի վարկանիշն իջեցնելու համատեղ ջանքերն ապարդյուն չեն եղել։
Նատելլա Օհանյան
