Լևոն Արամյանը Ռուսաստանում հայկական սփյուռքի այն երիտասարդ ներկայացուցիչներից է, որոնցով իրավամբ կարելի է հպարտանալ: Լևոնը, ով այժմ հաջողությամբ վիրահատություններ է կատարում Մոսկվայի լավագույն կլինիկաներից մեկում, վիրահատական դանակը առաջին անգամ ձեռքն է վերցրել 21 տարեկան հասակում: Այնուհետև այնքան է կատարելագործել իր հմտությունները, որ Ինստագրամում նրա պացիենտների՝ վիրահատությունից «առաջ» և «հետո» արված լուսանկարները դիտելով ՝ կարելի է ապշել. մարդիկ, կարծես, վերածնվում են: Ինքը՝ Լևոն Արամյանը, ծնվել է սեպտեմբերի 23-ին, և իր հերթական ծննդյան օրը եկել էր Երևանում տոնելու: Dalma News-ի թղթակիցը բաց չի թողել հնարավորությունը և հայտնի վիրաբույժի ծննդյան օրը զրուցել է նրա հետ:
– Անկեղծորեն շնորհավորում ենք Ձեզ ծննդյան օրվա կապակցությամբ: Դուք ընդամենը 34 տարեկան եք, սակայն դատելով ձեր գրասենյակի պատին փակցված դիպլոմների և վկայագրերի քանակից, եթե չասենք ինստագրամում պացիենտների բազմաթիվ հիացական կարծիքներից, բավականին երկար մասնագիտական ուղի եք անցել: Իսկ ինչի՞ց է ամեն բան սկսվել, ինչպե՞ս եք որոշել ընտրել հենց այս մասնագիտությունը:
– Փոքր տարիքից երազում էի բժիշկ դառնալ, և այս երազանքը սկսեց աստիճանաբար իրականանալ: Իհարկե, գենետիկան խաղաց իր դերը. երկու տատիկս էլ բժիշկ են եղել: Մորական տատիկս սրտաբան էր, հորական տատիկս՝ ևս, բայց նրան ավելի շատ հետաքրքրում էր գիտական աշխատանքը, նա իր թեզը պաշտպանել է սաղմնաբանության ոլորտում, այնուհետև զբաղվել աղետների բժշկությամբ:
Ես ծնվել եմ Երևանում և մինչև հինգ տարեկանը այստեղ եմ ապրել: Հաճախ եմ տատիկներիս մոտ մնացել, և նրանցից մեկի հետ նույնիսկ գիշերվա հերթափոխի ժամանակ հիվանդանոց էի գնում: Հիշում եմ, թե ինչ հաճույքով էի գնում կլինիկա, ինչպես էր ինձ դուր գալիս հիվանդանոցային մթնոլորտը: Երկուսն էլ անհավանական կերպով սիրում էին իրենց մասնագիտությունը և այդ սերը փոխանցեցին ինձ:
Հետագայում մեր ընտանիքը տեղափոխվեց Մոսկվա: Ես գնացի դպրոց և էքստեռն ավարտեցի՝ վերջին երկու տարիները մեկ տարում: 15 տարեկանում ընդունվեցի բժշկական համալսարան: 21 տարեկանում ավարտեցի Ա.Ի. Եվդոկիմովի անվան Մոսկվայի պետական բժշկական և ստոմատոլոգիական համալսարանը, իսկ 23 տարեկանում ավարտեցի օրդինատուրան ընդհանուր վիրաբուժության գծով, այնուհետև որպես վիրաբույժ առաջին անգամ ձեռքս վերցրի վիրահատական դանակը: Օրդինատուրայից հետո երկու տարի աշխատեցի Երևանում՝ «Արամյանց» բժշկական կենտրոնում. ինձ համար կարևոր էր առաջին փորձը հայրենիքում ձեռք բերելը:
Սկսելով իմ կարիերան ընդհանուր վիրաբուժության ոլորտում, միշտ իմացել եմ, որ պլաստիկ վիրաբույժ եմ դառնալու. ինքնուրույն մասնագիտական գրականություն էի ուսումնասիրում՝ օգտագործելով ցանկացած աղբյուր` դասագրքերից մինչև համացանց: Իսկ Մոսկվա վերադառնալուց հետո ստացել եմ պլաստիկ վիրաբույժի որակավորում՝ անդադար ինքնազարգացմամբ զբաղվելով: Ֆինանսական միջոցների մեծ մասը, որոնք վաստակել եմ Մոսկվայի կլինիկաներում, ծախսել եմ համագումարների, ուսուցման, բոլոր տեսակի վարպետության դասերի վրա: Եվ բավականին կարճ ժամանակահատվածում, ինձ թվում է, լավ տիրապետեցի մասնագիտությանս և սկսեցի իմ կարիերան:
– Հիշատակեցիք Ձեր տատիկներին: Պատմեք, խնդրում եմ, Ձեր ընտանիքի, երևանյան մանկության, ամենավառ հիշողությունների մասին:
– Ինչպես արդեն ասացի, մենք Երևանից տեղափոխվեցինք Մոսկվա, երբ 5 տարեկան էի: 1993 թվականը դժվար տարի էր, և պատճառները, կարծում եմ, բոլորի համար պարզ են: Ծնողներս բնիկ երևանցիներ են:
Երևանը տատիկներիս ու պապիկներիս քաղաքն է, չնայած մորական պապս ծնվել է Ղարաբաղում, իսկ տատիկս ռուս է, ծագումով Ռուսաստանից, որտեղ էլ ծանոթացել են, երբ պապիկս ծառայում էր բանակում։ Տատիկս տեղափոխվել է Երևանի բժշկական ինստիտուտ և այն ավարտելուց հետո ամբողջ կյանքն աշխատել հիվանդանոցներում: Երկրորդ տատիկս աշխատում էր Սրտաբանության ինստիտուտում, ինչպես ասացի, զբաղվում էր գիտությամբ, այդ թվում՝ սաղմնաբանությամբ։
Պապս՝ Զինավոր Ղուկասյանը (մորս հայրը), սկսել է իր գործունեությունը որպես քննիչ, որից հետո դարձել է դատախազ, այնուհետև ստացել դատավորի պաշտոն: Նա ավարտել է իր կարիերան Սահմանադրական դատարանում, եղել է քրեական գործերով նախագահի խորհրդականը։
Հորական պապս` Լևոն Արամյան ավագը՝ մասնագիտությամբ ռեժիսոր, ժամանակին ղեկավարել է «Արմենֆիլմը», այնուհետև աշխատել է Մշակույթի նախարարությունում, շատ է շրջել աշխարհով մեկ արվեստի հայ գործիչների հետ: Նա նաև հիանալի թարգմանիչ էր. Ալեքսանդր Դյումայի մի շարք ստեղծագործություններ և շատ պիեսներ ռուսերենից հայերեն պապս է թարգմանել:
Չնայած այն հանգամանքին, որ մեր ընտանիքը արտագաղթել է, ես ամեն ամառ անցկացնում էի Երևանում: Իմ քաղաքի հանդեպ հսկայական սերն ուղեկցեց ինձ իմ կյանքի բոլոր փուլերում. ես այստեղ էի գալիս, երբ դպրոցական էի, ուսանող, օրդինատոր, երիտասարդ բժիշկ: Մինչ այժմ ճամփորդում եմ, քանի որ հայրս ապրում է Երևանում, ում հետ, ի դեպ, ծնվել ենք նույն օրը։
Ինչ վերաբերում է հիշողություններին, ապա ամենավառ հիշողությունները կապված են ամառային արձակուրդների հետ: Դրանք պապիկիս ձեռքը բռնած դեպի շուկա ուղևորություններն էին, մրգերի բույրերը, պաղպաղակը, որը, հակառակ ծնողներիս արգելքների, միշտ գնում էին ինձ համար: Դրանք ուղևորություններն են դեպի մանկական երկաթուղի: Հիշում եմ, թե ինչպես էինք իջնում գլխավոր փոստից, նստում ֆուրգոնը և թունելով ուղևորվում կիրճի ուղղությամբ դեպի նվիրական վագոնները: Եվ ձմերուկները։ Պապիկիս ձեռքերում դրանք ինձ պարզապես հսկայական էին թվում: Չնայած իրականում փոքրը ես էի, և իմ աչքերում ձմերուկներն աշխարհում ամենամեծն էին թվում այն մեծ սիրո պատճառով, որով դրանք նվիրվում էին ինձ և իմ կրտսեր եղբորը։
– Ձեր եղբայրը հայտնի դերասան Միքայել Արամյանն է, որը հանդիսատեսին հիշվել է «Աստիճաններ դեպի երկինք», «Երկրաշարժ» ֆիլմերով:
– Այո, ճիշտ է: Մենք անխզելիորեն կապված ենք միմյանց հետ: Եվ մեզ, ի թիվս այլ բաների, կապում է նաև Երևանի նկատմամբ մեր մեծ սերը: Եվ սա այն դեպքում, երբ Միքայելը գործնականում չունի մանկական հիշողություններ, քանի որ երբ մենք տեղափոխվեցինք Մոսկվա, նա ընդամենը 2 տարեկան էր: Այնուամենայնիվ, երկուսս էլ այստեղ գալու և Երևանի աննկարագրելի մթնոլորտը վայելելու առիթը բաց չենք թողնում:
– Եկեք խոսենք Ձեր սիրելի թեմայի` պլաստիկ վիրաբուժության մասին: Այսօր վիրաբուժության այս ճյուղը մեգա ժողովրդականություն է ձեռք բերել աշխարհում, գնալով շատ մարդիկ են ցանկանում ավելի գեղեցիկ դառնալ: Հասկանալի է, որ նրանց երազանքների իրականացումը Ձեր մասնագիտություն է։ Ինչպիսի՞ն է արտաքինի փոփոխության նկատմամբ Ձեր անձնական վերաբերմունքը:
– Գիտեք, եթե այլ կերպ վերաբերվեի այն ամենին, ինչով զբաղվում էի, ապա դա երեսպաշտություն կլիներ: Մինչդեռ այն, ինչ անում եմ, սիրով եմ անում։ Ես կարծում եմ, որ վիրաբուժության այս ուղղությունը պակաս կարևոր չէ, քան վիրահատությունը, որը զբաղվում է մարդկանց բուժելով։ Չէ՞ որ իմ վիրահատությունները մեծամասամբ վերաբերում են այն դեպքերին, երբ այլևս անհնար է սպորտով կամ սնունդով շտկել սեփական մարմինը: Խոսքը լուրջ վերակառուցումների մասին է, որոնք, որպես կանոն, անհրաժեշտ են մի քանի երեխա ունենալուց հետո, երբ ձևավորվում են բազմաթիվ փափուկ հյուսվածքներ, և այս ֆիզիկական արատը հնարավոր է շտկել միայն վիրահատական ճանապարհով։
Նորմալ մարդու համար մարմնի ցանկացած ուրվագիծ, որով նա ստիպված է ապրել և չկարողանալ ուղղել, հոգեբանական մեծ տրավմա է:
Հետևաբար, եթե կա նման հնարավորություն, և կարող եք ազատվել փոքր կրծքի բարդույթից, շտկել մարմնի որոշ մասի զարգացման անոմալիան, կամ, օրինակ, վերացնել դիաստազիան, ապա ինչու՞ դա չանել: Իմ վիրահատություններից հետո մարդիկ այլ կերպ են զգում իրենց այս աշխարհում: Նրանք այնպիսի ժպիտ և ոգևորություն են ունենում, որը նախկինում չեն ունեցել: Եվ, հնարավոր է, չէին էլ ունենա, եթե չհանդիպեինք:
– Կա՞ մեկ բան, որը կցանկանայիք շտկել Ձեզ մոտ:
– Կարծում եմ, որ մեծանալով՝ որոշակի փոփոխություններ կլինեն, և գուցե մի օր ինքս դիմեմ որոշակի շտկումների: Ամենայն հավանականությամբ, խոսքը կլինի բլեֆարոպլաստիկայի մասին, քանի որ տղամարդկանց մոտ ծերացումը հաճախ բավականին հստակ արտահայտվում է կոպերի հատվածում: Ես բացարձակ վատ բան չեմ տեսնում նրանում, որ տարիներ անց դիմելու եմ գործընկերներիս օգնությանը (ժպտում է):
– Էսթետիկ վիրաբուժության ոլորտներից նախընտրեցիք մամոպլաստիկան և աբդոմինոպլաստիկան։ Ինչո՞ւ։ Չէ՞ որ ամենապահանջվածը, ինչպես, օրինակ, ցույց է տալիս հայ պլաստիկ վիրաբույժների փորձը, ռինոպլաստիկան է:
– Ինձ միշտ հետաքրքրել է փափուկ հյուսվածքների, մարդու մարմնի հետ աշխատելը։ Ի վերջո, ես պլաստիկ վիրաբուժության եմ հանգել ընդհանուր վիրահաբուժությունից, իսկ դա հենց որովայնի խոռոչի օրգանների և փափուկ հյուսվածքների վիրաբուժությունն է: Ռինոպլաստիկայով զբաղվող մարդիկ առավել հաճախ մասնագիտությունը ընտրում են դիմածնոտային վիրաբուժությունից կամ ԼՕՌ վիրաբուժությունից: Ես դրանցով երբեք չեմ զբաղվել: Եվ, անկեղծ ասած, դրա մասին չեմ մտածում, քանի որ պարզապես հետաքրքրված չեմ այդ ոլորտով:
– Հանգստյան սեզոնին հայ պլաստիկ վիրաբույժների մոտ քթի ձևը շտկելու ցանկացողների մեծ հերթեր են գոյանում։ Ի՞նչ կարծիքի եք Հայաստանում այս ուղղության՝ ռինոպլաստիկան պրոֆեսիոնալության վերաբերյալ։
– Հայաստանում պլաստիկ վիրաբուժությունը մեծ տեմպերով է զարգանում, և իմ շատ հայրենակիցներ Ռուսաստանում և այլ երկրներում այս մասնագիտացման մեջ լուրջ տեղ են զբաղեցնում: Հայաստանում ռինոպլաստիկայի ուղղությունը, անկասկած, առաջատարն է, և հայ վիրաբույժները գերազանց են կատարում իրենց աշխատանքը։ Սակայն շատ հաճելի է նշել, որ մարմնի և փափուկ հյուսվածքների վիրահատությունը նույնպես սկսում է թափ հավաքել այստեղ, և ես բավականին լավ արդյունքներ եմ տեսնում Հայաստանի իմ գործընկերների մոտ։
– Ձեր ինստագրամյան էջում հանդիպեցի մի գրառման. «Իմ հասկացողությամբ, ժամանակակից էսթետիկ աբդոմինոպլաստիկան կանացի սիլուետի, աննկատ գծերի, կոկիկ պորտի և սպիի այնպիսի շտումն է, որպեսզի հիվանդը կարողանա իրեն թույլ տալ ցանկացած ներքնազգեստ և լողազգեստ կրել»: Դուք հոգ եք տանում ձեր հիվանդների մասին, կարծես նրանք ձեզ հարազատ մարդիկ են: Եվ, թվում է, նրանք նույն կերպ են Ձեզ պատասխանում: Ո՞րն է նման փոխըմբռնման գաղտնիքը այն ժամանակ, երբ բազմաթիվ կեղծ վիրաբույժներ, այդ թվում՝ Ռուսաստանում, անուղղելի վնաս են հասցնում ձեր ոլորտի ներկայացուցիչների հեղինակությանը։
– Ի սկզբանե, բժշկությամբ զբաղվելու համար պետք է սիրել մարդկանց: Եթե չեք սիրում մարդկանց, ապա դա, հավանաբար, ձեր մասնագիտությունը չէ: Յուրաքանչյուր վիրաբույժ ունի հիվանդի հետ շփման իր մոդելը: Ես մոդել որպես այդպիսին չունեմ։ Պարզապես այն ժամանակահատվածում, երբ շփվում ենք, նույնիսկ եթե տարբեր քաղաքական, էթնիկ հայացքներ ունենք, մարդը, ով ինձ վստահել է իր կյանքն ու առողջությունը, ինձ համար շատ թանկ է: Թերևս դա է պատճառը, որ հիվանդներն ինձ նույն կերպ են վերաբերում։ Դե, եթե խորհրդակցության ժամանակ ինչ-որ հակակրանք է առաջանում, որը, բարեբախտաբար, չափազանց հազվադեպ է տեղի ունենում, ապա ես պարզապես չեմ ընդունում այդ հիվանդին: Ես և հիվանդներն անկեղծորեն սիրում ենք միմյանց: Դե, իսկ այն ամենը, ինչ արվում է փոխադարձ սիրով, գեղեցիկ է ստացվում։ (Ժպտում է):
– Ձեր գործունեության ընթացքում եղե՞լ են այնպիսի վիրահատություններ, որոնցով հատկապես հպարտանում եք:
-Ընդհանրապես հպարտանալն այնքան էլ լավ հատկություն չէ։ Սակայն բարդ վիրահատությունները քաշի մեծ կորստից հետո, երբ մարդը նիհարում է, կորցնում է տասնյակ կիլոգրամներ և կարիք ունի կրծքի, որովայնի, մեջքի, մաշկի շտկման, ես, գուցե, վատ չեմ անում: Այս շտկումները բավականին բարդ են, և քաշի կորստի հետևանքները վերացնելու համար մեկ մեծ վիրահատություն կատարելը, հավանաբար, մի բան է, որով կարող էի հպարտանալ, եթե սկզբունքորեն հպարտանայի ինքս ինձանով:
– Երբևէ ունեցե՞լ եք մասնագիտական անհաջողություններ:
– Առանց բարդությունների վիրաբուժություն չի լինում։ Եթե ինչ-որ վիրաբույժ վստահեցնում է, որ իր մոտ ամեն բան հարթ է ընթանում, ամենայն հավանականությամբ ստում է: Հարցն այն է, թե ինչպես ենք մենք վերաբերվում բարդություններին և գիտե՞նք արդյոք, թե ինչպես վերացնել դրանք: Իմ դեպքում, թեև տեխնիկան հղկված է, այնուամենայնիվ, անցանկալի արդյունք երբեմն տեղի է ունենում։ Ցանկացած նման դեպքում ես իմ հիվանդին բերում եմ հնարավոր լավագույն արդյունքի, նույնիսկ եթե դա պահանջում է մեկ կամ երկու ուղղիչ վիրահատություն։ Եվ ես վստահ եմ, որ այսօր չկա մարդ, ով կարող է ասել, որ ես նրան թողել եմ բարդություններով։
– Ինչպիսի՞ն են հայ կանայք, կա ինչ-որ բան, որի վրա պլաստիկ վիրաբույժները պետք է աշխատեն, թե՞ երիտասարդ սերունդը նկատելիորեն առաջադիմել է:
– Հայ կանայք շատ գեղեցիկ են: Եվ, անկեղծ ասած, ես սովորաբար մարդկանց չեմ գնահատում այն դիրքից, թե ինչ պետք է ուղղեն իրենց մոտ։ Նայում եմ անհատին, աչքերին, ինչ են դրանք արտահայտում։ Եվ երբեք ինձ թույլ չեմ տա մտածել՝ ի՞նչ կանեի ես այստեղ։ Եթե հայ աղջիկներն ու կանայք իրենց մարմնում հարմարավետ են զգում, ապա ես վերջին մարդն եմ, ով խորհուրդ կտա կամ կմտածի, որ պետք է ինչ-որ բան անեն իրենց արտաքինի հետ։
– Սեպտեմբերի 27-ին նշելու ենք Արցախյան երկրորդ պատերազմի տարելիցը։ Պատերազմից վիրավոր վերադարձած շատ տղաներ կարող են պլաստիկ վիրաբույժների օգնության կարիքն ունենալ։ Եթե լինեն նման առաջարկներ, պատրա՞ստ եք օգնել այս հարցում։
-Անցյալ աշունը չափազանց ծանր շրջան էր համայն հայության համար՝ թե՛ Հայաստանում, թե՛ արտերկրում։ Ես Ռուսաստանի հայ բժիշկների ասոցիացիայի անդամ եմ, և մենք արել ենք հնարավոր ամեն բան. օգնել ենք ոչ միայն դրամահավաքով, այլ նաև բժշկական սարքավորումներով, գործիքներով և այլն: Մեր վիրաբույժներից շատերը այդ օրերին եկել են Մոսկվայից՝ վնասվածքաբաններ, անոթային վիրաբույժներ, միկրովիրաբույժներ։ Ես էլ հաճույքով կթռչեի, սակայն այդ ժամանակ իմ մասնագիտությունը պահանջված չէր։ Ես դիմել եմ ցանկացած աշխատանքի համար, սակայն Հայաստանի իմ գործընկերներն ասում էին, որ վիրաբույժների պակաս չկա։
Ինչ վերաբերում է հետպատերազմյան շրջանին, ապա իմ մասնագիտությունը, դարձյալ, չի ենթադրում վերջույթների վերակառուցում։ Այդ իսկ պատճառով իմ հմտությունները Հայաստանում կիրառելի չեն, սակայն ես և իմ գործընկերները շարունակում ենք վերահսկել սարքավորումների կարիքները։ Իսկ մեր ասոցիացիան շարունակում է ըստ կարիքի նպատակային օգնություն ցուցաբերել կոնկրետ մարդկանց, հիվանդանոցներին։
– Եվ այսպես, Ձեր հերթական ծննդյան տոնը նշեցիք Հայաստանում: Ի՞նչ ծրագրեր ունեք:
– Շարունակել հմտանալ իմ մասնագիտության մեջ: Ես պարբերաբար ելույթ եմ ունենում համագումարներում, վարպետության դասեր եմ անցկացնում։ Եվ միշտ այդպես է լինելու: Սակայն աշխատում եմ նաև հրաշալի երիտասարդ բժիշկների թիմի հետ, և, հավանաբար, իմ գլոբալ նպատակը կլինի վիրաբույժների սերունդ կրթելը, ովքեր բժիշկներ կդառնան հենց իմ վիրահատարանում: Ի վերջո, ամենամեծ բանը, որ կարող է թողնել վիրաբույժը, նրա աշակերտներն են: Դա արժանի վիրաբույժների դպրոցն է, որը նրան կհաջողվի ստեղծել։ Որպես արդյունք, չի բացառվում սեփական կլինիկա ունենալը։
– Խոսքը Մոսկվայո՞ւմ, թե՞ Երևանում կլինիկայի մասին է: Չե՞ք մտածում ընդմիշտ Հայաստան տեղափոխվելու մասին։
-Ես երկու երկրներից եմ։ Ծնվել եմ Հայաստանում, սակայն մեծացել և կայացել եմ Մոսկվայում։ Ես սիրում եմ Ռուսաստանի մայրաքաղաքը. թեկուզ այլ կերպ, բայց ոչ պակաս, քան Երևանը: Ես ինձ այնտեղ հարմարավետ եմ զգում, պահանջված եմ այնտեղ և չեմ կարող թողնել հսկայական թվով մարդկանց, ովքեր իմ օգնության կարիքն ունեն: Հետևաբար, եթե տեղափոխվեմ Երևան ապրելու, ապա ամենայն հավանականությամբ՝ թոշակի անցնելուց հետո։ Իսկ այժմ նախընտրում եմ պարբերաբար շփումը Երևանի հետ, որին սիրում եմ ամբողջ սրտով։ Բարեբախտաբար, Մոսկվայից այստեղ ընդամենը 2.5 ժամ է, և ամեն անգամ, երբ կարիք եմ ունենում գրկելու հորս, մորաքրոջս հետ մի բաժակ անուշաբույր սուրճ խմելու կամ պարզապես իմ սիրելի փողոցներով քայլելու, դա անում եմ առանց ավելորդ անգամ մտածելու։ Երևանն իմ հոգին է, Մոսկվան՝ իմ սիրտը: Իսկ սիրտն ու հոգին անբաժանելի են:
Իրինա Գրիգորյան
