Azərbaycanda koronavirus ilə bağlı vəziyyət çox ağır olaraq qalır. Nisbətən asan keçən infeksiyanın ilk dalğası ilə müqayisədə, ikinci dalğanın daha güclü olduğu ortaya çıxmışdır. Hətta demək olar ki, hökumət faktiki olaraq hadisələrin bu cür inkişafını gözləmirdi.
Şənbə günü Azərbaycanda koronavirus 2961 nəfərdə aşkarlanıb, 4 317 nəfər müalicə olunub, 35 nəfər dünyasını dəyişib. Ümumilikdə isə dekabrın 20- nə olan vəziyyətə görə respublikada koronavirus infeksiyasına yoluxma ilə bağlı 202 088 fakt aşkar edilmiş, 139 779 nəfər müalicə olunmuş, 2 210 nəfər vəfat etmiş, aktiv xəstələrin sayı 60 099 nəfər təşkil etmişdir. Ümumilikdə, Azərbaycanda koronavirusa yoluxmanın yeni hallarının aşkarlanması üçün 2 063 754 test keçirilmişdir.
Hakimiyyət sərt məhdudlaşdırıcı tədbirlərlə koronavirus infeksiyasının yayılmasının qarşısını aimağa çalışır. Dekabrın 14-dən başlayaraq Azərbaycanda sərt karantin rejimi fəaliyyət göstərir. Nazirlər Kabinetinin qərarına əsasən, Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarı ilə müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, bu müddətdə ölkə ərazisində xidmət sahəsinin fəaliyyəti dayandırılır. Bütün ticarət obyektlərində, iaşə obyektlərində, o cümlədən kafe, restoran və çay evlərində müştərilərə xidmətlərin göstərilməsi yalnız «onlayn» və ya çatdırılma rejimində həyata keçiriləcək.
Həmçinin bu müddət ərzində evdən çıxmaq üçün SMS – icazələr tələb olunur. SMS-icazələr gündə bir dəfə üç saat müddətinə veriləcəkdir. Bundan başqa, Azərbaycan hökuməti işsiz qalanlara 190 manat ( 110 dollar) həcmində pul ödəyəcək. Amma əslində, Yeni İl ərəfəsində insanların xeyli hissəsinin işsiz və pulsuz qalması ölkədəki vəziyyəti xeyli korlayır.
Əvvəla, insanlar Yeni İli bu cür şəraitdə, xüsusilə də restoransız necə qeyd etmək sualı qarşısında durmuş olurlar. İkincisi, Yeni İl ərəfəsində insanların əksəriyyəti əslində işsiz qalmışdır.
Buna görə də indi əhalinin bütün ümidi yalnız vaksinasiyanın (peyvəndin) başlanmasına, bununla yanaşı, məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tədricən zəifləməsinə yönəlib.
Vaksinasiyaya gəldikdə isə, hökumət rəsmi olaraq bəyan edir ki, bu, Çin və Türkiyədən ölkəyə vaksinlərin daxil olacağı yanvar ayının sonunda başlayacaq. Yeri gəlmişkən, Türk peyvəndi sınaqların son mərhələsindədir, ancaq əslində satışda yoxdur. Odur ki, risk qruplarının peyvənd ediləcəyi birinci mərhələdə Çin istehsalçılarının vaksinlərindən istifadə olunacaq.
Ancaq neçə ki, Azərbaycanda peyvənd gözləyirlər, ölkə iqtisadiyyatı böyük itkilər verir. İqtisadçı Natiq Cəfərli vəziyyəti Dalma Newsə şərh edərək bildirdi ki, pandemiyaya görə bütün bu il bütün dünyada bir “sərt gün” kimi keçdi.
«Azərbaycan burada istisna deyil. Hər dəfə hansısa tədbirlər görülür, bu tədbirlər bir nəticə vermir, Ondan sonra hər şey təkrar olunur. Aydındır ki, bu virusla hər şey birmənalı deyil və ikinci dalğa birincidən daha pis idi, lakin bütün dünyada artıq bununla necə mübarizə aparmağı öyrəndilər və görülən tədbirlər mart-aprel aylarında olduğu kimi sərt deyil. İndi Azərbaycanda yoluxma çox yüksəkdir və buna görə də hökumət karantin tədbirlərinə gedir. Lakin, bir şey bağlandıqda, əvəzində bir şey açılır», – deyə iqtisadçı bildirib.
Ekspertin sözlərincə , hökumət iqtisadiyyatı bağlayır, lakin əvəzində heç nə vermir, bu da ölkə iqtisadiyyatını dəhşətli vəziyyətə gətirir. «Ölkə iqtisadiyyatı indi dəhşətli vəziyyətdədir, hətta rəsmi rəqəmlər də bunu sübut edir. ÜDM — in azalması 4% – dən çoxdur, büdcəyə daxilolmalar axsayır, kiçik və orta biznesdə ümumiyyətlə, faciə baş verir və onlar çətinliklə başa çatır, orta sinfin ixtisarı gedir, bu isə çox təhlükəli tendensiyadır, çünki istənilən ölkədə məhz orta sinif-sabitlik silsiləsidir, bizdə isə bu sinif itir. İndi gördüklərimiz – hər şey bağlanıb, əvəzində heç nə təklif olunmayıb», – deyə o bildirib.
Analitik həmçinin əlavə edib ki, həm əhali, həm də biznes bütün iqtisadi çətinliklərə anlayışla yanaşırdılar, çünki müharibə gedirdi. «Amma indi müharibə bitdi və qələbə ilə başa çatdı, buna görə də hamı bizim əsgər və zabitlərimizə minnətdardır, indi isə elə etmək lazımdır ki, bu qələbə həm sosial, həm iqtisadi dividendlər gətirsin, bunun üçün isə güclü iqtisadiyyat lazımdır», — deyə Cəfərli vurğulayıb.
«İndi isə biz görürük ki, qarşılıqlı iqtisadi əlaqələr karantin tədbirləri nəticəsində «bataqlığa düşüb. Bəli, hamımız «onlayn» olmaqla çox şey sifariş edə bilərik , bəs bu sifariş üçün pulu hardan alaq? Yəni, bu da çox vacib məqamdır. Azərbaycan iqtisadiyyatının strukturu və anatomiyası çox primitiv idi və nəzərə alınmamış iş yerləri, xüsusilə də xidmətlər sahəsində həddindən artıq çox idi. On minlərlə insan gündəlik ödəniş üçün işləyirdi , indi isə bir ildir ki, bütün bunlar bağlanıb. Halbuki, bizdə Yeni il başlayır və bir çox «obyektlər», restoranlar ümid edirdilər ki, itkilərin bir hissəsini bu il məhz bayram günlərində geri qaytara biləcəklər», – deyə Cəfərli vurğulayıb.
Analitik onu da əlavə etdi ki, hökumət hələ də icarə ilə işin necə aparılması barədə suallara və digər suallara cavab vermir. «Ölkəmizdə hamı ümid edir ki, neft fondunun pulu olacağına ümid edir. Neft Fondu pandemiyadan çıxmağa, azad edilmiş bütün bölgələri bərpa etməyə kömək etməlidir. Büdcəni neft fondu hesabına formalaşdıracağıq, ancaq o rezin deyil və bu qədər böyük xərclə bu fond uzun sürməyəcək, sonra nə etməli? Bütün bunlar cavablandırılması lazım olan çox mürəkkəb suallardır»,— deyə Cəfərli sözünü tamamladı.
Аnar Hüsenov
